Cái thú sưu tầm tiền giấy xưa

Mỗi đồng tiền là một bức tranh nghệ thuật rất công phu, thể hiện những giá trị văn hóa dân tộc theo từng giai đoạn lịch sử nhất định. . Nghề sưu tầm tiền giấy cũng lắm công phu, từ sưu tầm tiền quốc tế, tiền cổ của các triều đại phong kiến, tiền Đông Dương, tiền Việt Nam cộng hòa, tiền Việt Nam Dân chủ cộng hòa, đến tiền Polyme, tiền kỷ niệm, các bản phác thảo, tiền mẫu.

Khi nhắc đến thú vui sưu tầm các đồ vật cổ, đồ xưa nói chung mọi người hay nghĩ đến những nhà sưu tầm chuyên nghiệp, đứng tuổi, có chút hoài cổ và khả năng về tài chính mới thực hiện được. Tuy nhiên trong những năm gần đây, giới trẻ Việt Nam hình thành một thú vui rất có ý nghĩa là thú sưu tầm tiền giấy cổ. Tiền cổ có một sức lôi cuốn kỳ lạ, bởi mỗi tờ tiền nó chứa đựng trong đó biết bao nhiêu giá trị của một giai đoạn lịch sử nhất định. Để phục vụ cho hoạt động đó đã có rất nhiều nhóm, câu lạc bộ chuyên nghiên cứu, trao đổi kinh nghiệm chơi tiền ra đời như: Câu lạc bộ sưu tầm tiền Tràng An, Tháng tám, Unesco, Gia Định, Phan Thiết vvv… Trên Internet cũng có các diễn đàn, hội nhóm trên facebook, trang web chuyên về tiền và sưu tầm tiền cổ.

Các bạn trong câu lạc bộ sưu tầm tiền Hà Nội tại nhà riêng nhà sưu tầm quốc tế Mai Ngọc Phát 

Về mặt nghệ thuật, tiền cổ có nhiều giá trị về mặt nghệ thuật, có thể xếp vào nhóm nghệ thuật hội họa. Mỗi đồng tiền là một bức tranh nghệ thuật rất công phu, thể hiện những giá trị văn hóa dân tộc theo từng giai đoạn lịch sử nhất định. Mỗi một tờ tiền mang một ý nghĩa khác nhau, truyền tải thông điệp về diễn biến lịch sử, thiên nhiên, các di tích danh lam thắng cảnh, các danh nhân nổi tiếng của dân tộc hay những người lao động chất phát. Nghề sưu tập tiền giấy cũng lắm công phu, từ sưu tầm tiền quốc tế, Tiền cổ của các triều đại phong kiến, tiền Đông Dương, tiền Việt Nam cộng hòa, tiền Việt Nam Dân chủ cộng hòa, tiền Xã hội chủ nghĩa, đến tiền Polyme, tiền kỷ niệm, các bản phác thảo, tiền mẫu… Nhiều khi người chơi cũng tự làm khó mình khi cố tìm cho bằng được những tờ thuộc hàng độc, hàng hiếm như tiền mẫu, tiền không được phát hành, tiền in lỗi, in sai. Dựa theo sở thích cũng như khả năng tài chính của mỗi người mà người chơi tạo ra bộ sưu tập đặc trưng của của riêng mình. Ngoài các cây đa cây đề trong giới sưu tầm cổ vật nói chung và tiền xưa nói riêng, có rất nhiều bạn trẻ đi sâu tìm hiểu và tạo cho mình bộ sưu tầm công phu, đồ xộ như bạn Thu Phương, Toàn Chém, Hùng siêu nhân, Phạm Minh Nhật, Hồ Tấn Trà .....

Tờ 100 đồng, con trâu xanh năm 1949

Bạn Hoàng Anh Tuấn ở Đông Anh Hà Nội đã có thâm niên 10 năm sưu tập tiền cho biết: "Cái duyên đưa Tuấn đến với thú vui sưu tập tiền cũng bất ngời, trong một lần đi uống cà phê với một người bạn trên đường Nguyễn Du, đúng hôm Câu lạc bộ sưu tập tiền Tràng an đang gặp mặt giao lưu ở đó, như bị hớp hồn bởi những đồng tiền xưa rất đẹp, độc lạ mà chưa bao giờ anh được thấy, anh không ngờ những tờ tiền giấy của Việt Nam cũng rất phong phú đa dạng và có giá trị lịch sử. Từ đó anh thường xuyên đến giao lưu với các nhóm, câu lạc bộ sưu tập tiền ở Hà Nội, rồi mày mò sang các tỉnh thành khác. Có khi dồn cả tháng lương bắt chuyến xe vào tận Thành phố Hồ Chí Minh chỉ để được tận mắt nhìn thấy tờ tiền độc, quý hiếm cho thỏa mãn, rồi lại bắt xe về". Đến nay sau 10 năm sưu tầm, bạn Tuấn đã có bộ sưu tập đồ xộ với khoảng hơn một vạn tờ khác nhau. Không chỉ là những tờ tiền xưa đơn giản, bạn còn đi sâu vào sưu tập những tờ độc, lạ, hiếm như tiền in lỗi, cắt lỗi, tiền mẫu, tiền in thử không phát hành vv. Thậm chí là ở mỗi tờ tiền bạn Tuấn lại săn tìm cho được các tờ có màu sắc khác nhau, kí tự seri, bóng chìm khác nhau vvv. Khi nói về bộ sưu tập tiền của mình Tuấn tâm sự: “Trong bộ sưu tập của mình, mình tâm huyết nhất là bộ tiền giấy rơm, vì đây là bộ tiền đầu tiên của chính phủ Việt Nam dân chủ cộng hòa phát hành, ngoài việc phải chống lại thù trong giặc ngoài, không chỉ là trên mặt trận chính trị, quân sự và ngoại giao, một mặt trận không kém phần quan trọng đó là kinh tế, mà tiền tệ là vấn đề quan trọng trong việc khẳng định sự tồn tại của một quốc gia độc lập, có chủ quyền. Mặc dù trình độ kỹ thuật in ấn, sản xuất giấy in tiền còn thô sơ, đơn giản những chính phủ đã phát hành ra những tờ tiền rất đẹp, gần gũi với đời sống hàng ngày như in hình diệt giặc đói, giặc dốt, giặc ngoại xâm, mùa gặt, rồi toàn quốc kháng chiến, chiến thắng sông Lô, Bảo vệ quê hương, đại đoàn kết…. trong tất cả các tờ tiền đều có hình Bác Hồ kính yêu. Điều quan trọng là hình ảnh bác thời đó còn trẻ với thần thái rất đẹp”.

Các bạn trong câu lạc bộ sưu tầm tiền Tháng Tám đến giao lưu cùng Hoàng Anh Tuấn (Ngoài cùng bên phải)

Hàng tuần, ngay chính tại ngôi nhà của Anh Tuấn là điểm hẹn của rất đông các bạn trẻ đến giao lưu, cùng bàn luận, ngắm nghía những tờ tiền xưa. Nhìn cách họ bảo quản, nâng niu, truyền tay nhau nhẹ nhàng, cẩn thận, ánh mắt lấp lánh niềm vui khi ngắm và nói về những tờ tiền Việt Nam mới thấy được sự trân trọng của giới trẻ với những di sản lịch sử này.

Tờ 50 đồng, Đại đoàn kết 1953

Có thể thấy rằng sưu tập tiền giấy xưa không chỉ đơn giản là nhằm thỏa mãm một thú vui, là lưu giữ cho mình những kỉ vật của một thời đã qua, mà nó còn chan chứa một tinh thần tự tôn dân tộc, một niềm tự hào mạnh mẽ về lịch sử dân đất nước và con người Việt Nam. Qua đó không chỉ giữ gìn những hiện vật quý giá mà còn giáo dục những cho thế hệ mai sau biết trân quý những thành quả mà cha ông chúng ta để lại.