Nhớ mãi nhà soạn nhạc Nguyễn Văn Nam (1932 - 2020)

Ông là người đặc biệt của làng âm nhạc Việt Nam, tôi luôn cho là như vậy bởi ngay từ thời kỳ đầu tân nhạc đến nay có dễ tìm được mấy ai chỉ chuyên tâm với lĩnh vực sáng tác giao hưởng. Cái lĩnh vực mà ngoài yếu tố năng khiếu, đam mê chỉ là những thành tố cần cho một người để bước đầu đánh giá có thể đi theo con đường âm nhạc chuyên nghiệp, còn thì để đi trên con đường trở thành một tác giả chuyên sáng tác những bản giao hưởng thì còn cần một sự quyết tâm, một sự thông minh và tính cần cù, ham...

 
Ông là người đặc biệt của làng âm nhạc Việt Nam, tôi luôn cho là như vậy bởi ngay từ thời kỳ đầu tân nhạc đến nay có dễ tìm được mấy ai chỉ chuyên tâm với lĩnh vực sáng tác giao hưởng. Cái lĩnh vực mà ngoài yếu tố năng khiếu, đam mê chỉ là những thành tố cần cho một người để bước đầu đánh giá có thể đi theo con đường âm nhạc chuyên nghiệp, còn thì để đi trên con đường trở thành một tác giả chuyên sáng tác những bản giao hưởng thì còn cần một sự quyết tâm, một sự thông minh và tính cần cù, ham tìm tòi học hỏi, một tư duy các vấn đề mang tính logic cao... tất cả những điều đấy khi đã có thì bằng tài năng và thế giới quan của mỗi người để sáng tạo ra những tác phẩm mang dấu ấn riêng. Nguyễn Văn Nam đã làm được điều đó.
 
Nguyễn Quang Long, Giáng Son, Mai Tuyết Hoa, nb Đỗ Huyền thăm nhà riêng nhà soạn nhạc Nguyễn Văn Nam tại TPHCM năm 2015

Trong cuộc đời sáng tác âm nhạc, ông là cha đẻ của 9 tác phẩm giao hưởng:

+ Bản Giao hưởng số 1 "Tặng đồng bào miền Nam anh dũng" sáng tác năm 1972

+ Bản Giao hưởng số 2 "Uống nước nhớ nguồn" sáng tác năm 1974 nhân kỷ niệm 30 năm thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam

+ Bản Giao hưởng số 3 "Tặng những em bé mồ côi sau chiến tranh" sáng tác năm 1975

...

+ Bản Giao hưởng số 8 "Đất nước quê hương tôi" (2003)

+ Bản Giao hưởng số 9 – Cửu Long dậy sóng (2012)

Dễ thấy thế giới quan sáng tác của Nguyễn Văn Nam được hình thành từ tinh thần chiến đấu vì độc lập dân tộc thống nhất đất nước từ hai cuộc kháng chiến trường kỳ; cũng vì vậy tính hào hùng đan xen tình yêu quê hương và lòng tự hào dân tộc là những nét nổi bật trong các tác phẩm của Nguyễn Văn Nam.

Ngoài sáng tác, ông còn là giáo sư về âm nhạc uy tín gắn với lĩnh vực giảng dậy bộ môn sáng tác âm nhạc. Nhiều học trò của ông là những nhạc sĩ vững vàng trên con đường âm nhạc.

Nhạc sĩ Giáng Son xúc động chia sẻ:

"Tôi rất may mắn được học Thạc sĩ sáng tác thầy Nguyễn Văn Nam một thời gian. Đây là người thầy, nhà soạn nhạc mà tôi kính trọng từ lâu bởi những giao hưởng về quê hương đất nước giàu tính dân tộc đã được những giải thưởng lớn của Hội nhạc sĩ VN và quốc tế!

Một người sống chết với âm nhạc giao hưởng thính phòng, không màng đến vật chất, đam mê giảng dạy cho các thế hệ trẻ tiếp nối! Một người thầy, nhà soạn nhạc tài năng nhưng vô cùng khiêm tốn và gần gũi!

Nhớ đến thầy là nhớ đến giọng nói nhỏ nhẹ, nụ cười hiền lành! Nhưng khi nói đến các giao hưởng của mình thì thầy như bừng sáng, thầy nói đến âm nhạc 1 cách say mê, lôi cuốn, truyền đầy cảm hứng đến chúng tôi, các thế hệ học trò đang cố gắng đi vào con đường khó khăn này!

Thầy là một tấm gương lớn cho sự đam mê, lao động không ngừng nghỉ dù ở bất cứ lứa tuổi nào, ở hoàn cảnh nào! Chúng em còn phải học thầy nhiều lắm! Thầy đã có một cuộc đời thật quyết liệt với sự lựa chọn của mình! Cảm ơn thầy!"

Cuộc đời của một nhạc sĩ sáng tác chuyên sâu về nhạc giao hưởng dù đầy tài năng nhưng khó khăn, sóng gió có lẽ luôn bao vây tứ bề. Sự khó khăn ngay từ việc môi trường hoạt động nghệ thuật, cơ hội để tác phẩm được đến với công chúng, vị trí của nhạc giao hưởng trong đời sống tinh thần của người dân nước Việt... cùng với những khó khăn vất vả về đời sống vật chất. Ngay cả những năm tuổi đã cao, người viết những dòng này vẫn nhận được những cuộc điện thoại từ ông chia sẻ về nỗi niềm và một đôi bức xúc trong cách ứng xử khiến cho người thầy đáng kính của giới âm nhạc bị tổn thương. Dẫu thế, ông vẫn là người hạnh phúc khi những năm tháng cuối đời được sống hạnh phúc trọn vẹn bên người vợi hết mực yêu chồng và hai đứa con thật đáng yêu.

Nhà soạn nhạc Nguyễn Văn Nam là một tên tuổi lớn của âm nhạc Việt Nam thế kỷ XX. Ông sinh năm 1932 tại Tiền Giang, mất ngày 17/5/2020 tại TPHCM.

Nhớ mãi thầy, Giáo sư, Tiến sĩ, Nhà soạn nhạc Nguyễn Văn Nam!