Ngay từ khi còn nhỏ, mẹ cha đã dạy chị em chúng tôi phải luôn thuận hòa, đoàn kết. Mẹ bảo: Trong nhà, trên dưới hòa thuận; bên ngoài, nhà nhà đoàn kết thì cuộc sống mới hạnh phúc, ấm no. Hồi ấy, trong suy nghĩ của lũ trẻ chúng tôi, đoàn kết chỉ đơn giản là chị em không cãi vã nhau; mỗi khi đi ra ngoài gặp cụ già thì phải biết giúp đỡ… Sau này, trưởng thành, đi và cảm nhận, tôi đã hiểu được ý nghĩa rất to lớn của tình đoàn kết. Và càng thấm thía hơn tinh thần “lá lành đùm lá rách”; tượng trợ lẫn nhau của người dân Việt Nam nói chung, người dân Thái Nguyên nói riêng. Cũng từ tình đoàn kết, bao con người gặp khó khăn, hoạn nạn được cộng đồng bao bọc, chở che, giúp đỡ để có cuộc sống “hồi sinh”…
Người dân xã La Bằng (Đại Từ) hỗ trợ nhau trong sản xuất chè thông qua việc đổi công ngày công lao động. Ảnh: Mạnh Hùng
Sức mạnh cộng đồng
Theo con đường uốn lượn, chúng tôi tìm đến gia đình bà Hà Thị Thơm, 73 tuổi ở xóm Khe Mo 1, xã Khe Mo (Đồng Hỷ). Điều khiến chúng tôi thấy bất ngờ là chỉ sau một thời gian ngắn, ngôi nhà xây chắc chắn còn nồng thơm mùi vữa đã “mọc” lên thay thế cho căn nhà “xập xệ”. Chúng tôi rất vui khi nhìn thấy nụ cười rạng rỡ của người phụ nữ có cảnh đời bất hạnh này. Bà bảo: Nếu không có sự chung tay giúp đỡ của cộng đồng, bà con chòm xóm, thì dù có đi hết cuộc đời này, tôi cũng không bao giờ có được ngôi nhà xây vững chãi như thế.
Bà Thơm là một trong những hộ nghèo, đặc biệt khó khăn ở xã Khe Mo. Tuổi cao, sức yếu, ruộng vườn không có nên bà quanh năm đi làm thuê mà thu nhập cũng chẳng được là bao. Đáng thương hơn khi người mẹ già này vẫn đang phải “đèo bòng” thêm cô con gái bị bệnh tâm thần. Đã bước sang tuổi 32 nhưng nhận thức của con gái bà Thơm chỉ như đứa trẻ lên 3. Những hôm phát bệnh, con gái làm “loạn”, bà phải ở nhà trông con nên không có thu nhập, cuộc sống vì thế đã khó càng thêm khó. Khi mà mọi nhà đều có cơm ăn ngày hai bữa thì mẹ con bà Thơm có những hôm hết gạo, phải nấu cháo loãng ăn qua ngày.
Thương cảm cho hoàn cảnh của mẹ con bà, Ban Công tác Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) xóm, Ủy ban MTTQ xã đã đề nghị Ủy ban MTTQ huyện hỗ trợ gia đình bà xây ngôi nhà đại đoàn kết. Chị Trần Thanh Thủy, Chủ tịch Ủy ban MTTQ xã Khe Mo cho biết: Khác với những hộ dân khác (khi được nhận hỗ trợ sẽ chủ động xây dựng nhà), việc xây nhà của bà Thơm hoàn toàn do các tổ chức đoàn thể của xóm thực hiện, từ thuê nhân công, mua vật liệu xây dựng và vận động người dân trong giúp bà ngày công lao động. Với sự tương trợ giúp đỡ ấy, ngôi nhà đã hoàn thành vào tháng 10 vừa qua với tổng trị giá 81 triệu đồng (giá trị thực tế lớn hơn), trong đó có 57 triệu đồng được trích từ Quỹ Vì người nghèo, sự đóng góp của doanh nghiệp, giúp đỡ của người dân trong xã; số còn lại do bà Thơm đối ứng.
Ngôi nhà đại đoàn kết mới hoàn thành trong tháng 10 của gia đình bà Hà Thị Thơm, xóm Khe Mo 1, xã Khe Mo (Đồng Hỷ) mang đậm dấu ấn của tình đoàn kết.
Ngắm nhìn ngôi nhà mà trong đó mang cả tình thương yêu của xóm giềng, bà Thơm rơm rớm nước mắt: Từ nay, mẹ con tôi không còn lo khi mưa to đổ nhà; lúc mùa đông giá rét nữa rồi.
Một câu chuyện khác về sự tương trợ, đùm bọc lẫn nhau cũng khiến chúng tôi cảm động là trường hợp của bà Dương Thị Bún ở xóm Minh Lý, xã Minh Lập (Đồng Hỷ), là 1 trong 39 hộ được hỗ trợ xây mới, sửa chữa nhà trong năm nay của Đồng Hỷ. Đây cũng là gia đình có hoàn cảnh đặc biệt khi bà Bún đã ở cái tuổi gần đất xa trời (88 tuổi) mà vẫn mang gánh nặng bởi người con gái 64 tuổi của bà mắc bệnh tim. Anh Nguyễn Thanh Phương, Trưởng Ban Dân vận Huyện ủy, Chủ tịch Ủy ban MTTQ huyện Đồng Hỷ nói: Đến khảo sát thực tế, chúng tôi nhận thấy ngôi nhà của bà Bún đã có nền cứng, tường cứng nhưng mái nhà thì đã xuống cấp nghiêm trọng. Bởi vậy, chúng tôi quyết định trích 10 triệu đồng từ Quỹ vì người nghèo hỗ trợ gia đình sửa nhà. Sau khi quay lại nghiệm thu, chúng tôi rất bất ngờ khi ngôi nhà không chỉ được sửa sang mà mái nhà được lợp ngói đỏ tươi, chắc chắn. Đây là thành quả của tình đoàn kết, thể hiện sức mạnh của cộng đồng bởi số tiền hỗ trợ chỉ là “cái cớ” để bà con trong xã có dịp huy động nhau giúp đỡ người láng giềng của mình. Mỗi người một công, một việc, họ cùng nhau đến hộ gia chủ, trưa về nhà mình ăn cơm. Có người còn hỗ trợ thêm cả vật chất nữa nên ngôi nhà được sửa chữa có giá trị cao hơn gấp đôi số tiền được hỗ trợ.
Cũng từ sức mạnh của tình đoàn kết như thế, năm nay, hơn 300 hộ nghèo, có hoàn cảnh khó khăn của tỉnh như ông Trần Văn Luyện, xóm Nhất Tâm và ông Ma Văn Anh, xóm Thành Long, xã Phúc Lương (Đại Từ)… cũng đã thực hiện được giấc mơ có ngôi nhà xây chắc chắn để yên tâm lao động, sản xuất, vươn lên trong cuộc sống…
Sức mạnh cộng đồng, tinh thần đoàn còn được thể hiện rõ nét khi người dân Thái Nguyên đã chung tay ủng hộ đồng bào miền Trung bị ảnh hưởng bởi thiên tai, bão lũ (đến hết 30-10 đã ủng hộ tiền mặt, hàng hóa trị giá hơn 14,6 tỷ đồng); ủng hộ những người dân bị ảnh hưởng nặng nề bởi dịch COVID-19 trong cả nước (khoảng 16 tỷ đồng).
Ấm áp tình làng, nghĩa xóm
Sáng chớm đông, khi sương giá vẫn vương vít trên những hoa, những lá, chúng tôi đã có mặt ở Thượng Nung (Võ Nhai) để được hòa mình trong khung cảnh thiên nhiên đậm chất vùng cao và tận hưởng hương lúa chín dịu nhẹ ở nơi đây. Điều khiến chúng tôi ấn tượng nhất là tấm lòng nhiệt thành giúp đỡ nhau của những người dân nơi rẻo cao Thượng Nung. Đang vào vụ gặt rộ, nhà nhà đều phải tập trung thu hoạch lúa nhưng nhân công thì chỉ có hạn. Vì thế, giải pháp để thu hoạch lúa kịp thời là các hộ dân đổi công cho nhau. Chị Lý Thị Thao, xóm Trung Thành, xã Thượng Nung nói: Vào vụ gặt lúa, người dân ở đây chủ yếu gặt thủ công nên nếu không giúp đỡ nhau thì rất khó có thể thu hoạch lúa đúng thời vụ.
Hay ở những vùng chè lớn của tỉnh như Tân Cương, Phúc Trìu, Phúc Xuân (T.P Thái Nguyên); La Bằng, Tân Linh, Quân Chu (Đại Từ); Minh Lập, Hòa Bình (Đồng Hỷ)…, vào chính vụ, bà con cũng thường hỗ trợ nhau thu hái, chế biến chè. Ông Phạm Ngọc Năm, xóm 10, xã Tân Linh cho hay: Nhà tôi có 2 mẫu chè nên nhu cầu nhân công phục vụ cho sản xuất rất lớn. Tuy nhiên, được sự hỗ trợ, đổi công của các hộ dân trong xóm nên chè luôn được thu hoạch, chế biến kịp thời, đảm bảo chất lượng sản phẩm…
Trong hoạn nạn, khó khăn, sự sẻ chia, giúp đỡ của bà con xóm giềng thật đáng quý. Minh chứng sống động nhất là khi người dân vùng bán ngập ở xã Vạn Thọ chạy đua với nước hồ Núi Cốc, những hộ không bị ảnh hưởng đã không quên giúp đỡ hàng xóm của mình. Ông Vũ Đức Thanh, người dân xóm 9 nói: Khi mưa lớn, nước hồ càng dâng cao hơn, đồ đạc trong nhà phải vận chuyển lên tầng trên để tránh nước, tôi rất lo lắng vì đang sống một mình. Rất may là dân quân, bà con hàng xóm đi thuyền đến hỗ trợ vận chuyển đồ đạc nên gia đình tôi không bị thiệt hại nhiều.
Kể cả khi hàng xóm có việc hiếu, người dân của trên 2.500 thôn, xóm, bản, làng trong toàn tỉnh cũng không quên đến chia buồn, giúp đỡ gia chủ hoàn tất các phần việc để đưa người thân về nơi an nghỉ cuối cùng. Theo ông Hà Thanh Tĩnh, một người dân ở xã Ôn Lương (Phú Lương): Ở quê tôi, mỗi khi gia đình hàng xóm có việc hiếu, mọi người đều đến giúp đỡ nhưng khi đến bữa ăn cơm thì ai về nhà nấy để tránh mang lại gánh nặng cho gia đình tang chủ…
Thế mới thấy, tình làng, nghĩa xóm ấm áp biết bao nhiêu khi người dân luôn giúp đỡ nhau trong sản xuất; đùm bọc, tương trợ nhau khi khó khăn, hoạn nạn, lúc buồn, vui. Và tình đoàn kết chính là sự diệu kỳ nhất để mọi người, mọi nhà xích lại gần nhau hơn, cùng nhau vượt qua khó khăn, vun đắp xây dựng quê hương, đất nước ngày thêm đẹp giàu.
