“Thổi hồn” vào sơn mài Việt

Trong làng mỹ thuật Việt Nam đương đại, họa sĩ Hiền Nguyễn không còn xa lạ với công chúng bởi những đóng góp, cống hiến và sáng tạo của chị trong hội họa, nhất là nghệ thuật sơn mài.  

Trong làng mỹ thuật Việt Nam đương đại, họa sĩ Hiền Nguyễn không còn xa lạ với công chúng bởi những đóng góp, cống hiến và sáng tạo của chị trong hội họa, nhất là nghệ thuật sơn mài.  

Tác phẩm trưng bày tại triển lãm “Thở”. 

 

Hiền Nguyễn (tên đầy đủ là Nguyễn Thị Thu Hiền), sinh năm 1969, tại Hà Nội, từng tốt nghiệp Đại học Mỹ thuật công nghiệp Hà Nội. Chị là nghệ sĩ thị giác, hiện sinh sống và làm việc tại TP Hồ Chí Minh. Ít khi xuất hiện trong các triển lãm, nhưng họa sĩ Hiền Nguyễn đã, đang dấn thân với dòng tranh sơn mài nghệ thuật.

Tháng 10-2019, họa sĩ Hiền Nguyễn khiến nhiều người thêm yêu, thêm hiểu về tranh sơn mài khi tổ chức triển lãm “Thở” tại TP. Hồ Chí Minh. Triển lãm này chỉ giới thiệu lát cắt sự nghiệp sơn mài của chị, bao gồm những tranh sơn mài mới nhất trên vải/toan. Những đề tài trong tranh của Hiền Nguyễn lấy cảm hứng từ triết lý Phật giáo. Tại triển lãm “Thở”, mảng sơn mài trên canvas với các series khác nhau, dù các tên tranh “Vô thường”, “Ưu đàm nở hoa”... có tính triết lý của đạo Phật thì về mặt tạo hình đều gần gũi với trừu tượng. Cũng vậy, với tranh phong cảnh trên vóc như “Mùa xuân”, “Mùa thu” hay “Để gió cuốn đi” gần như không còn mang tính biểu hình. Đem đến cảm xúc cho người xem - đó là điều mà Hiền Nguyễn làm được qua triển lãm “Thở”. Quả thật, qua những tác phẩm mới nhất của Hiền Nguyễn tại triển lãm, người xem thấy được những đặc trưng không lẫn vào đâu được của sơn mài trên bề mặt của canvas. Những tầng, lớp chất liệu chìm khuất và mờ ảo, những lênh loang mà chỉ sơn mài mới “làm” được. Đó là thành quả của sự thực hành, thực hành và thực hành mải miết, chứ không thể một sớm, một chiều có được.

Nhà phê bình mỹ thuật Phan Cẩm Thượng đánh giá: “Hiền Nguyễn vẽ phong cảnh thực tế theo cảm quan của tranh sơn dầu (bằng sơn mài), một số có tính biểu hiện, rồi chuyển dần sang tranh trừu tượng, và thành công ở tranh trừu tượng hơn”. Tranh phong cảnh của nữ họa sĩ giàu tính nam, thách thức và bộc trực. Nhà phê bình nghệ thuật Nguyễn Quân lại nhận định, những bức sơn mài trên vải của Hiền Nguyễn trong triển lãm “Thở” là sự khẳng định cuộc đời đầy khao khát nhục cảm, hoan lạc, chất biểu hiện mạnh hơn khi vẽ trên vóc cổ truyền.

Trước đó, đầu năm 2019 tại Hà Nội, Hiền Nguyễn cũng có triển lãm “Ủ” gây được tiếng vang. Triển lãm “Ủ” giới thiệu đến công chúng 88 bức tranh, trong đó sơn mài chiếm số lượng lớn nhất, gồm 61 bức - nhiều bức khổ lớn, gồm 3-4 tấm ghép lại. Nhận xét về tác phẩm của Hiền Nguyễn, họa sĩ Lê Trí Dũng, cũng là thầy của Hiền Nguyễn cho biết: “Sơn mài truyền thống mang tên Hiền Nguyễn có bản sắc rất riêng, in dấu trong lòng người yêu hội họa. Tôi thực sự thích những gam màu lạ, mang sắc xanh và kỹ thuật chồng nhiều lớp rồi mài moi của Hiền Nguyễn - một đam mê vị nghệ thuật”. Trong khi đó, họa sĩ Nguyễn Thanh Bình đánh giá, bằng tác phẩm của mình, Hiền Nguyễn chứng minh rằng sức biểu cảm của chất liệu và kỹ thuật truyền thống là vô hạn.