Startup AI Anh gây bất ngờ khi vượt qua con người trong cuộc thi dự báo quốc tế
Một công ty AI tại Anh vừa làm chấn động giới dự báo khi xếp hạng thứ 8 trong Metaculus Cup – cuộc thi quốc tế về dự đoán tương lai – vượt qua nhiều chuyên gia, mở ra câu hỏi: máy có thể dự báo tương lai tốt hơn con người?
Startup có tên ManticAI, được đồng sáng lập bởi một cựu nghiên cứu viên của Google DeepMind, đã thi đấu mạnh mẽ trong Metaculus Cup – một cuộc thi dự báo những sự kiện quốc tế khác nhau, từ kết quả bầu cử, biến cố xã hội, đến thiên tai. Ban tổ chức yêu cầu thí sinh dự đoán xác suất xảy ra của 60 sự kiện trong mùa hè. ManticAI đứng thứ 8 chung cuộc, kết quả vượt qua rất nhiều chuyên gia và người tham gia lâu năm.
Các chuyên gia nhận định chiến thắng này phản ánh bước tiến quan trọng của AI trong lĩnh vực dự báo, vốn trước đây được xem là “đặc quyền” của tư duy con người. Tuy vậy, nhiều ý kiến cũng cảnh báo AI có thể bị lợi dụng, hoặc đưa ra dự đoán thiếu bối cảnh nếu không được giám sát chặt chẽ.
Điều khiến nhiều người quan tâm hơn cả là câu hỏi: liệu chiến thắng này có đồng nghĩa AI sẽ sớm thay thế chuyên gia con người trong các lĩnh vực chiến lược? Câu trả lời, theo nhiều nhà quan sát, là “chưa”. Dù vượt trội ở khả năng tính toán, AI vẫn cần con người giám sát, đặt câu hỏi và điều chỉnh để tránh rơi vào cái bẫy của dữ liệu thiên lệch hoặc bị thao túng.
Startup AI này chưa tiết lộ lộ trình thương mại hóa, nhưng thành công vừa qua được xem như lời khẳng định rằng cuộc đua công nghệ không còn dừng ở mức hỗ trợ, mà đang tiến tới thử thách trực tiếp năng lực con người. Vấn đề là: thế giới sẽ tận dụng bước tiến này như một công cụ hỗ trợ, hay sẽ để nó trở thành nguồn rủi ro mới?
AI vượt trội con người Bước tiến công nghệ hay hồi chuông cảnh tỉnh?
Khả năng của AI nằm ở sức mạnh xử lý dữ liệu và phát hiện các mô hình mà con người khó nhận ra. Trong bối cảnh thế giới nhiều biến động, một dự báo chính xác có thể giúp chính phủ, doanh nghiệp hoặc tổ chức quốc tế chuẩn bị kịch bản ứng phó, từ biến đổi khí hậu, khủng hoảng năng lượng cho tới dịch bệnh toàn cầu. Một quyết định sớm vài ngày thậm chí có thể cứu sống hàng nghìn sinh mạng hoặc hạn chế thiệt hại kinh tế khổng lồ. Với góc nhìn này, AI rõ ràng mang đến giá trị thực tiễn to lớn.
Tuy nhiên, việc AI vượt con người cũng đặt ra lo ngại không nhỏ. Khi quá tin tưởng vào máy móc, con người có nguy cơ đánh mất khả năng phân tích độc lập. Mặt khác, AI vốn phản ánh dữ liệu đầu vào; nếu dữ liệu bị thiên lệch hoặc thao túng, kết quả có thể dẫn dắt toàn xã hội đến quyết định sai lầm. Đặc biệt, máy móc không biết cân nhắc yếu tố đạo đức, văn hóa hay nhân văn – những điều đôi khi quan trọng hơn cả con số.
Nhiều chuyên gia nhận định, sự kiện AI thắng con người trong dự báo chỉ là phần nổi của tảng băng. Nếu AI tiếp tục chứng minh năng lực vượt trội ở nhiều lĩnh vực khác – từ hoạch định chính sách đến sáng tạo nghệ thuật – vai trò “trung tâm” của con người trong xã hội có thể bị thách thức. Khi đó, chính phủ hay doanh nghiệp liệu có còn tin tưởng vào các chuyên gia kỳ cựu, hay sẽ đặt trọn niềm tin vào thuật toán?
Câu hỏi không chỉ mang tính công nghệ, mà còn chạm tới triết học và đạo đức: Con người sáng tạo ra AI để phục vụ mình, nhưng nếu buông lỏng kiểm soát, liệu có ngày chúng ta trở thành “người phụ thuộc” vào chính thứ mình tạo ra?
Điểm mấu chốt, theo các nhà nghiên cứu, không nằm ở việc AI có giỏi hơn con người hay không, mà ở cách nhân loại định hình mối quan hệ với công nghệ. Nếu được dùng như công cụ hỗ trợ, AI có thể giúp con người vươn tới những tầm cao mới. Nhưng nếu phó mặc mọi quyết định cho máy móc, rủi ro mất kiểm soát sẽ hiện hữu.
Chiến thắng của startup AI Anh vì thế không chỉ là tin vui công nghệ, mà còn là lời cảnh báo: nhân loại đang bước vào kỷ nguyên mà ranh giới giữa lợi ích và rủi ro từ trí tuệ nhân tạo mỏng manh hơn bao giờ hết.
