Hiểm nguy rình rập
Được UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cấp phép hoạt động từ tháng 10 năm 2015, mỏ đá Núi Trọc 2 có tổng diện tích khai thác rộng 3,15 héc-ta, thuộc khu vực xã Châu Pha, huyện Tân Thành tỉnh BR-VT nay thuộc thị xã Phú Mỹ. Đây là bãi đá được khai thác bằng mìn, cùng với hoạt động ngày đêm của hàng loạt xe cơ giới các loại. Nằm gần đường giao thông và gần khu vực đất sản xuất nông nghiệp, bãi đá này hiện đang là nỗi hoang mang cho người dân trong khu vực. Đặc biệt với những người có đất canh tác nằm trong bán kính vài ba trăm mét. Có mặt tại khu vực bãi đá Núi Trọc 2 và chứng kiến cảnh nổ mìn khai thác, chúng tôi không khỏi “giật mình” khi các hoạt động ở đây đều nằm ngoài các quy định về đảm bảo an toàn. Khu khai trường của đơn vị này nằm sát bên con đường dân sinh và khu vực sản xuất nông nghiệp của người dân, song tuyệt nhiên không có một biển báo hiệu cảnh báo khu vực nguy hiểm theo quy định. Một người dân ở đây cho biết, mỏ đá này dùng mìn để khai khoáng đã mấy năm nay, song họ chưa bao giờ thấy biển cảnh báo. Có những hôm mìn nổ mạnh khiến những mãnh đá nhỏ văng xa hàng mấy trăm mét, rơi ra tận cánh đồng. Mỗi lần như thế, người dân buộc phải ngồi thụp xuống ôm tay che, hoặc nhanh chóng chạy kiếm chỗ núp cho an toàn. Có nhiều lúc đang chạy xe máy gần đó, chỉ cần nghe tiếng mìn nổ là lập tức họ phải dừng xe và ngồi xuống bên cạnh để núp. Chờ một lúc khi loạt mìn dứt hẳn họ mới dám lên xe đi tiếp. Biết là nguy hiểm chực chờ, song đất đai canh tác ở đây làm sao bỏ được. Nhiều lần người dân đã kiến nghị gửi các cơ quan chức năng, song tình hình vẫn không thất cải thiện. Để minh chứng cho lời người dân phản ánh, chúng tôi đã liên hệ với UBND thị xã Phú Mỹ về việc khai khoán có nhiều sai phạm tại mỏ đá Núi Trọc 2. Được sự giới thiệu của văn phòng UBND thị xã chúng tôi tiếp tục đến UBND xã Châu Pha và được chính quyền nơi đây cử đại diện cùng đi thực địa tại khai trường. Thật lạ, khi được hỏi về công tác nổ mìn và các quy định về khai khoáng đang làm sai quy định tại mỏ đá Núi Trọc 2, vị cán bộ này ngập ngừng một lúc rồi nói không biết và lập tức ra về (?).
Buông lõng quản lý
Chủ đầu tư trực tiếp quản lý khai thác tại mỏ đá Núi Trọc 2 là Công ty TNHH Phú Sơn. Trong quá trình khai thác, công ty này thuê một đơn vị khác đảm nhận việc nổ mìn, phục vụ cho khai trường. Chính vì thế nên khi được hỏi về những quy định đảm bảo an toàn, người đứng đầu công ty cũng tỏ ra lúng túng. Ông Nguyễn Hoàng Hiệp chủ tịch hội đồng công ty TNHH Phú Sơn - đơn vị chủ đầu tư cho biết: “chúng tôi làm việc này từ rất lâu rồi, nhưng khi thông báo việc nổ mìn cho các cơ quan chức năng thì cũng chẵng bao giờ họ có mặt để giám sát. Chúng tôi thuê hẳn một công ty kỹ thuật là tổng công ty kinh tế kỷ thuật Công nghiệp quốc phòng - CN vật liệu nổ Miền Nam và giao hết cho họ tự xử lý, chúng tôi không liên quan và cũng không có mặt tại đó nên không biết, còn việc biển báo không có thì tôi cho người cắm lại thôi”. Như vậy là theo ông Hiệp, do chính quyền địa phương không có mặt giám sát nên việc khai thác tại mỏ đá lâu nay để cho đơn vị thi công “tự tung tự tác”. Đây cũng là minh chứng cho việc đại diện chính quyền khi có mặt thực địa đã không có phản ứng gì khi được hỏi về quy định kỷ thuật, bảo đảm an toàn kỷ thuật, an toàn công trình mỏ, an toàn vật liệu nổ cùng với các biện pháp phòng, chống các sự cố, bảo đảm an toàn lao động và bảo đảm an toàn cho người dân trong khu vực. Không những thế, đại diện chính quyền Châu Pha cũng không hề hay biết việc công ty Phú Sơn nổ mìn bao nhiêu kg, cũng không có thẩm định, định vị và giám sát từng vị trí của Sở Tài nguyên và Môi trường và các cơ quan chức năng khác quản lý(?) Thừa nhận thực tế bất cập tại mỏ đá Núi Trọc 2, đại diện Sở Công thương tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu có biết: việc cấp phép sử dụng vật liệu nổ công nghiệp của Sở Công thương chưa sát thực tế, chỉ quy định về khoảng cách an toàn tối thiểu 300 mét đối với người, 200 mét đối với thiết bị công trình trong điều kiện mặt phẳng. Trong khi đó, thực tế nổ mìn ở các đề án đóng cửa mỏ trên núi có sườn dốc, cao độ khác nhau, không tính đến bán kín vùng nguy hiểm theo quy định. Những bất cập nêu trên cộng với việc ngó lơ, buông lõng quản lý của các cơ quan chức năng như vậy để dẫn đến Sai phạm của công ty TNHH Phú Sơn là nghiêm trọng. Bên cạnh việc nổ mìn “vô tội vạ” tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho người dân, việc buông lõng quản lý của các cơ quan chức năng tất yếu dẫn đến nhiều hệ lụy. Nếu công ty này tận dụng khai thác vượt mức cho phép, làm thất thoát thuế của nhà nước ai là đơn vị truy thu thuế tài nguyên? ai là đơn vị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi sử dụng vật liệu nổ công nghiệp vượt mức phê duyệt và không an toàn? Và ai là người sẽ chịu trách nhiệm nếu lỡ xảy ra tai nạn đáng tiếc trong khi nổ mìn tại mỏ khai thác này?
