Bình Dương là một trong những địa phương phát triển năng động bậc nhất cả nước, với tốc độ đô thị hóa và tăng trưởng kinh tế ấn tượng trong nhiều năm qua. Từ vùng đất gắn liền với những địa danh lịch sử hào hùng, tỉnh đang từng bước tiến tới mục tiêu trở thành thành phố trực thuộc Trung ương.
Vị trí chiến lược, dân số tăng nhanh
Tỉnh Bình Dương nằm trong vùng Đông Nam Bộ, có vị trí chiến lược khi cách trung tâm Thành phố Hồ Chí Minh chỉ 30km theo tuyến Quốc lộ 13. Đây là địa phương có dân số đông thứ sáu cả nước và đứng đầu về tỷ lệ tăng dân số cơ học, do thu hút đông đảo lao động nhập cư – chiếm hơn 50% dân số toàn tỉnh.
Cùng với Quảng Ninh, Bình Dương là một trong hai tỉnh hiện có 5 thành phố trực thuộc. Năm 2024, Bình Dương chính thức được đưa vào quy hoạch trở thành thành phố trực thuộc Trung ương.
Tăng trưởng kinh tế ấn tượng
Năm 2020, Bình Dương đứng thứ sáu về quy mô hành chính, thứ tư về dân số, xếp thứ ba toàn quốc về tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP), GRDP bình quân đầu người, và đứng thứ tám về tốc độ tăng trưởng GRDP.
Tính đến năm 2023, tỉnh có GRDP đạt khoảng 389.500 tỷ đồng (tương đương 16,81 tỷ USD), GRDP bình quân đầu người đạt 172 triệu đồng (khoảng 7.012 USD), mức cao nhất cả nước. Tốc độ tăng trưởng GRDP ước đạt 9,5%.
Vùng đất lịch sử anh hùng
Trong kháng chiến, Bình Dương từng là vùng chiến khu trọng yếu với nhiều địa danh đã đi vào lịch sử như Phú Lợi, Bàu Bàng, Bến Súc, Lai Khê, Nhà Đỏ và đặc biệt là chiến khu Đ, vùng Tam giác sắt và ba làng An.
Quá trình hình thành và phát triển hành chính
Bình Dương từng là một phần của tỉnh Thủ Dầu Một, được thành lập từ tháng 1/1898. Đến tháng 9/1956, tỉnh Thủ Dầu Một được chia tách thành các tỉnh Bình Dương, Bình Long và Phước Long theo Sắc lệnh số 143-NV của chính quyền Việt Nam Cộng hòa. Khi đó, tỉnh Bình Dương có 5 quận, 10 tổng, 60 xã với tỉnh lỵ đặt tại thị xã Phú Cường.
Trong giai đoạn 1959–1965, nhiều biến động hành chính xảy ra như việc thành lập và giải thể tỉnh Phước Thành, tách nhập địa bàn quận Củ Chi và Phú Hòa. Đến năm 1976, tỉnh Bình Dương được sáp nhập cùng Bình Long và Phước Long thành tỉnh Sông Bé. Ngày 6/11/1996, tỉnh Bình Dương được tái lập, bao gồm thị xã Thủ Dầu Một và ba huyện: Bến Cát, Tân Uyên, Thuận An.
Sau nhiều đợt chia tách và điều chỉnh đơn vị hành chính:
Năm 1999: Thành lập thêm các huyện Dĩ An, Dầu Tiếng, Phú Giáo.
Năm 2011: Nâng cấp Dĩ An và Thuận An lên thị xã.
Năm 2012: Thủ Dầu Một trở thành thành phố trực thuộc tỉnh.
Năm 2013: Thành lập thị xã Bến Cát, thị xã Tân Uyên, huyện Bàu Bàng và huyện Bắc Tân Uyên.
Năm 2020: Thành lập thành phố Dĩ An và thành phố Thuận An.
Năm 2023: Thành phố Tân Uyên được thành lập ngày 13/2 và thành phố Dĩ An được công nhận là đô thị loại II ngày 27/3.
Năm 2024: Thành lập thành phố Bến Cát ngày 19/3.
Hiện tại, Bình Dương có 9 đơn vị hành chính cấp huyện, gồm 5 thành phố (Thủ Dầu Một, Dĩ An, Thuận An, Tân Uyên, Bến Cát) và 4 huyện (Bàu Bàng, Bắc Tân Uyên, Dầu Tiếng, Phú Giáo).
Định hướng tương lai
Với tốc độ phát triển kinh tế, đô thị hóa và hạ tầng đồng bộ, Bình Dương đang tiếp tục khẳng định vị thế là trung tâm công nghiệp trọng điểm của khu vực phía Nam, từng bước hiện thực hóa mục tiêu trở thành thành phố trực thuộc Trung ương trong thời gian tới.
