Nhằm giúp mẹ bầu hiểu rõ hơn về ý nghĩa của bộ xét nghiệm thường quy này, chúng tôi đã có cuộc trò chuyện cùng bác sĩ Nguyễn Dương Diệp – hiện đang công tác tại Bệnh viện Phụ sản Hà Nội. Với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực sản khoa, bác sĩ Diệp đã chia sẻ nhiều thông tin hữu ích giúp các mẹ bầu yên tâm hơn trong quá trình theo dõi sức khỏe thai nhi.
Xin chào bác sĩ Diệp, bác sĩ có thể nói qua về ý nghĩa của bộ xét nghiệm thường quy trong thai kỳ và thời điểm thực hiện bộ xét nghiệm này không?
Vâng, bộ xét nghiệm thường quy là một phần quan trọng trong quá trình khám và theo dõi sức khỏe thai kỳ. Bộ xét nghiệm này giúp các bác sĩ đánh giá tổng thể sức khỏe của mẹ, phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và thai nhi. Chúng ta có thể hiểu đơn giản rằng, để em bé trong bụng mẹ khỏe mạnh thì trước hết người mẹ phải khỏe mạnh trước đã, vậy thì bộ xét nghiệm này sẽ giúp kiểm tra xem sức khỏe của mẹ có đang ổn định không, từ đó đưa ra hướng theo dõi phù hợp từ đầu thai kỳ.
Bộ xét nghiệm cơ bản này nên được thực hiện càng sớm càng tốt trong thai kỳ, thường là trong 3 tháng đầu sau đó dựa vào kết quả xét nghiệm thì các bác sĩ sẽ quyết định có chỉ số xét nghiệm nào cần phải theo dõi và kiểm tra lại trong thai kỳ hay không.
Ngoài ra còn một thời điểm nữa mà mẹ bầu cũng thường phải làm xét nghiệm thường quy đó là khi mẹ làm hồ sơ sinh để chuẩn bị sinh bé. Tùy từng cơ sở y tế mà quy định về bộ xét nghiệm này có thể khác nhau đôi chút, kết quả xét nghiệm sẽ giúp các bác sĩ nắm được tình hình sức khỏe của mẹ để lưu ý theo dõi trong quá trình chuyển dạ.
Vậy bộ xét nghiệm cơ bản sẽ bao gồm những mục nào thưa bác sĩ?
Bộ xét nghiệm thường quy sẽ bao gồm những mục cơ bản sau:
+ Công thức máu.
+ Nhóm máu.
+ Sinh hóa máu.
+ Xét nghiệm nước tiểu.
+ Xét nghiệm các bệnh lý truyền nhiễm.
Bác sĩ có thể nói rõ hơn về xét nghiệm công thức máu không ạ?
Xét nghiệm công thức máu sẽ cung cấp thông tin về các chỉ số liên quan đến hồng cầu, giúp đánh giá mẹ bầu có bị thiếu máu hay không. Cá nhân tôi thì thường chỉ định thêm cả xét nghiệm sắt huyết thanh và ferritin để nếu có thiếu máu thì có kèm theo thừa hay thiếu sắt không. Thiếu máu do thiếu sắt là một vấn đề phổ biến trong thai kỳ và dựa vào kết quả xét nghiệm này thì bác sĩ sẽ quyết định việc bổ sung thêm sắt cho mẹ. Bên cạnh đó tình trạng thiếu máu kèm theo thừa sắt cũng cần phải lưu ý, đặc biệt khi có kích thước hồng cầu nhỏ vì những dấu hiệu này gợi ý về bệnh lý thiếu máu di truyền do mang gen Thalassemia.
Trong xét nghiệm công thức máu cũng đánh giá về chỉ số bạch cầu, bạch cầu tăng có thể liên quan đến nhiễm trùng tiềm ẩn. Và chỉ số tiểu cầu trong xét nghiệm này sẽ đánh giá về nguy cơ rối loạn đông máu, tiểu cầu thấp làm tăng nguy cơ chảy máu ở mẹ.
Tôi thấy bác sĩ có chia sẻ rằng bộ xét nghiệm thường quy có bao gồm cả xét nghiệm về nhóm máu, vậy tại sao mẹ bầu lại cần kiểm tra về nhóm máu của bản thân?
Xét nghiệm này rất quan trọng nếu thai phụ không biết hoặc không chắc nhóm máu của bản thân. Không chỉ trong thai kỳ mà nhóm máu còn là một yếu tố sẽ theo một người trong suốt cuộc đời.
Xét nghiệm nhóm máu bao gồm việc xác định nhóm máu hệ ABO và Rh. Mọi người thường nghe nhiều hơn đến nhóm máu A, B, AB hoặc O nhưng trong y khoa thì nhóm máu hệ Rh cũng rất quan trọng. Rh được chia làm Rh âm (Rh-) và Rh dương (Rh+), ví dụ khi ghép với nhóm máu A thì chúng ta có nhóm máu A+ hoặc nhóm máu A-. Đa số mọi người sẽ thuộc nhóm máu Rh+ tuy nhiên nếu thai phụ nằm ở trường hợp ít gặp mang Rh- thì cần hết sức lưu ý vì nó liên quan đến bệnh lý tan máu bẩm sinh ở trẻ sau sinh do bất đồng nhóm máu Rh, trường hợp này trong thai kỳ mẹ bầu sẽ được chỉ định tiêm anti-D globulin đúng thời điểm để tránh biến chứng nguy hiểm cho con.
Việc xác định nhóm máu cũng giúp các bác sĩ dự phòng nhóm máu phù hợp. Có những trường hợp sản phụ phải truyền máu khẩn cấp thì việc có sẵn thông tin về nhóm máu giúp các rút ngắn thời gian xử trí, bảo vệ tính mạng cho mẹ và con nhanh chóng, an toàn hơn.
Vậy còn xét nghiệm sinh hóa máu thì gồm những gì? Kiểm tra về vấn đề gì, thưa bác sĩ?
Nhóm xét nghiệm này sẽ giúp đánh giá một cách tổng quát về đường máu, chức năng gan thận cũng như một số chỉ số chuyển hóa.
Trước hết là xét nghiệm đường huyết hay còn gọi là glucose máu. Chỉ số này chính là lý do mà các bác sĩ thường yêu cầu bệnh nhân nhịn ăn sáng trước khi lấy máu. Đánh giá về đường máu lúc đói từ sớm trong thai kỳ giúp gợi ý về nguy cơ mắc tiểu đường từ trước mang thai, từ đó chỉ định những thăm khám chuyên sâu hơn về bệnh lý này và đưa ra hướng theo dõi phù hợp.
Các xét nghiệm men gan như AST, ALT giúp phát hiện các vấn đề về chức năng gan, đặc biệt quan trọng với thai phụ có tiền sử viêm gan B hoặc đang sử dụng các thuốc ảnh hưởng tới chức năng gan.
Xét nghiệm Ure và Creatinin giúp đánh giá về chức năng thận. Thai phụ có bệnh thận tiềm ẩn nếu không phát hiện sớm có thể gặp nhiều biến chứng trong thai kỳ, ảnh hưởng tới sức khỏe của mẹ và thai nhi.
Ngoài ra còn có xét nghiệm điện giải đồ (Natri, Kali, Clorua) để theo dõi cân bằng điện giải trong máu, cần thiết để duy trì ổn định huyết áp, chức năng cơ tim và hoạt động hệ thần kinh cho mẹ và thai.
Một số các bác sĩ có thể chỉ định thêm xét nghiệm Cholesterol và Triglycerid để kiểm tra về mỡ máu, đánh giá về rối loạn chuyển hóa ở các mẹ bầu có béo phì hoặc tiền sử bệnh lý tim mạch, tiểu đường.
Tôi thấy bác sĩ có chia sẻ trong bộ xét nghiệm thường quy, bên cạnh xét nghiệm máu còn có cả xét nghiệm nước tiểu, vậy thì ý nghĩa của xét nghiệm này là gì?
Thực ra xét nghiệm nước tiểu hay tổng phân tích nước tiểu không chỉ có mặt trong bộ xét nghiệm thường quy, bộ y tế có khuyến cáo đây là xét nghiệm nên được chỉ định làm ở mọi lần khám thai.
Đây là xét nghiệm đơn giản, dễ thực hiện và có thể cung cấp nhiều thông tin giá trị về tình trạng sức khoẻ của mẹ trong thai kỳ. Bao gồm đánh giá về bệnh lý nhiễm trùng đường tiết niệu, tiểu đường thai kỳ, tiền sản giật,... và một số bất thường khác. Ví dụ như với tiền sản giật, một bệnh lý rất nguy hiểm với thai kỳ, thì sẽ bao gồm tăng huyết áp kèm theo xuất hiện protein trong nước tiểu.
Rõ ràng, mỗi xét nghiệm trong bộ xét nghiệm thường quy đều có ý nghĩa riêng và giúp bác sĩ theo dõi sức khỏe mẹ bầu một cách toàn diện. Bên cạnh những chỉ số liên quan đến máu, nước tiểu, chức năng gan thận thì một phần quan trọng không thể bỏ qua chính là xét nghiệm tầm soát các bệnh lý truyền nhiễm. Bác sĩ có thể chia sẻ thêm về phần này được không?
Vâng, các bệnh lý truyền nhiễm nếu không được phát hiện sớm có thể gây nguy hiểm cho cả mẹ và thai, đặc biệt là những bệnh lý có thể truyền nhiễm cho thai nhi hoặc gây ra dị tật nếu mắc phải trong thai kỳ.
Trong bộ xét nghiệm thường quy đầu thai kỳ, chúng tôi thường yêu cầu thực hiện xét nghiệm kiểm tra bệnh lý viêm gan B, HIV và giang mai. Đây là những bệnh lý người bệnh có thể không biểu hiện triệu chứng rõ ràng nên không phát hiện ra. Với bệnh viêm gan B hay HIV thì mục đích của việc phát hiện bệnh giúp đưa ra hướng theo dõi và điều trị nhằm giảm thiểu tối đa nguy cơ lây truyền bệnh từ mẹ sang con. Hay nếu mẹ dương tính với giang mai thì chúng tôi sẽ chỉ định điều trị kháng sinh nhằm loại bỏ nhiễm trùng, giảm thiểu các biến chứng nguy hiểm cho thai kỳ như sảy thai, lưu thai, sinh non.
Một số bác sĩ cũng có thể chỉ định thêm xét nghiệm miễn dịch với các virus Rubella, CMV, ký sinh trùng Toxoplasma. Đây là những nhiễm trùng có thể gây ra dị tật nặng nề cho thai nhi nếu mẹ bị nhiễm ở 3 tháng đầu. Xét nghiệm miễn dịch sẽ giúp đánh giá xem mẹ có đang nhiễm trùng không hoặc có các kháng thể với những virus, ký sinh trùng này chưa.
Rất cảm ơn bác sĩ Diệp về những thông tin hữu ích và dễ hiểu!
Như vậy, dựa trên chia sẻ chi tiết từ bác sĩ Diệp, chúng ta càng nhận thấy tầm quan trọng của việc sàng lọc toàn diện. Mỗi chỉ số xét nghiệm đều cung cấp thông tin quý báu giúp các bác sĩ đánh giá sức khỏe cho mẹ, đảm bảo cho mẹ bầu và bé yêu một thai kỳ khỏe mạnh.
Nếu mẹ bắt đầu bước vào thai kỳ hãy lưu ý lựa chọn các cơ sở y tế uy tín để được tư vấn đầy đủ về lịch thăm khám, siêu âm, xét nghiệm. Phòng khám Sản phụ khoa 88B - Hà Đông là một địa chỉ tin cậy mà mẹ bầu có thể tham khảo. Với đội ngũ bác sĩ tận tâm và giàu kinh nghiệm, mẹ sẽ được tư vấn đầy đủ nếu có bất thường và theo dõi sát sao suốt thai kỳ.
Thông tin về phòng khám:
Địa chỉ: 158B Phùng Hưng –Hà Đông – Hà Nội
Hotline 24/7: 0967522666 (Bs Diệp – Phụ trách phòng khám)
Website: Phongkham88B.vn
FanPage: phòng khám Sản Phụ Khoa 88B Hà Đông - Bs.Diệp
Facebook: Bs Nguyễn Dương Diệp
Nguồn và ảnh: Bs Nguyễn Dương Diệp
