Khởi đầu gian nan và duyên nợ với âm nhạc
Chế Linh tên thật là Lưu Văn Liên, tên Chăm là Jamlen, sinh ngày 3 tháng 4 năm 1942 tại một vùng quê gần Phan Rang (nay thuộc Ninh Thuận). Tuổi thơ sớm thiếu vắng tình cha, ông lớn lên với sự giáo dục cơ bản tại trường làng, nơi các linh mục người Pháp đã gieo những hạt mầm âm nhạc đầu tiên. Năm 1959, với khát vọng đổi đời, chàng trai 17 tuổi một mình lên Sài Gòn, bắt đầu cuộc sống tự lập bằng công việc giúp việc cho một gia đình người Hoa tốt bụng, người đã tạo điều kiện cho ông vừa làm vừa học.
Cơ duyên thực sự với sân khấu đến vào năm 1962 khi ông tham gia đoàn văn nghệ Biệt Chính Biên Hòa, lưu diễn cùng các nhạc sĩ Châu Kỳ, Trúc Phương. Sau khi đoàn tan rã, ông trải qua giai đoạn làm tài xế chở đá, nhưng chính trong thời gian này, cùng với sự động viên của nhạc sĩ Bằng Giang, ông đã miệt mài luyện giọng và bắt đầu sáng tác dưới bút danh Tú Nhi, Lưu Trần Lê với những ca khúc đầu tay như "Bài ca kỷ niệm", "Đêm buồn tỉnh lẻ". Lời khuyên từ các nhạc sĩ đi trước đã thôi thúc ông trở lại Sài Gòn, quyết tâm theo đuổi con đường ca hát chuyên nghiệp.
Chinh phục đỉnh cao, trở thành "Tứ trụ nhạc vàng"
Bước ngoặt lớn đến vào năm 1964 khi Chế Linh ký hợp đồng với hãng đĩa Continental, ra mắt đĩa "Vùng biển trời và màu áo em". Giọng ca trầm ấm, nức nở đầy tự sự, mang âm hưởng Chăm độc đáo của ông nhanh chóng tạo dấu ấn riêng. Sự nghiệp ông thực sự взлёт (cất cánh) khi nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông ghép đôi ông với danh ca Thanh Tuyền vào khoảng năm 1967-1968. Bản song ca "Hái hoa rừng cho em" thành công vang dội, mở ra thời kỳ hoàng kim cho cặp đôi vàng, làm say lòng biết bao khán giả mộ điệu.
Với phong cách không thể trộn lẫn, Chế Linh cùng với Duy Khánh, Nhật Trường và Hùng Cường được công chúng và giới chuyên môn vinh danh là "Tứ trụ nhạc vàng", bốn giọng ca nam định hình dòng nhạc trữ tình Bolero thời kỳ đầu tại miền Nam. Đỉnh cao danh vọng được ghi dấu bằng giải Kim Khánh - Huy chương vàng nam ca sĩ xuất sắc năm 1972. Tuy nhiên, cũng trong năm này, ông đối mặt với sóng gió đầu tiên khi bị cấm biểu diễn một thời gian ngắn do hoàn cảnh thời cuộc.
Biến cố cuộc đời và hành trình nơi xứ người
Sau sự kiện 30 tháng 4 năm 1975, cuộc đời Chế Linh rẽ sang một trang mới đầy thử thách. Ông bị bắt tại ga Sông Mao và trải qua 28 tháng tù giam với cáo buộc "phản động". Được trả tự do, ông tìm đường vượt biên sang Malaysia rồi định cư tại Toronto, Canada. Tại hải ngoại, ông không chỉ gây dựng lại cuộc sống với các hoạt động kinh doanh mà còn tiếp tục bền bỉ với sự nghiệp ca hát, trở thành tiếng hát quen thuộc, niềm an ủi tinh thần cho đông đảo kiều bào Việt Nam xa xứ, góp phần quan trọng duy trì mạch chảy của dòng nhạc vàng.
Trở về, tái ngộ và gắn bó với quê hương
Năm 2007, sau hơn 30 năm xa cách, Chế Linh lần đầu tiên trở lại Việt Nam biểu diễn trong một chương trình của UNESCO, gây xúc động mạnh mẽ. Năm 2011, liveshow "30 năm tái ngộ" tại Hà Nội thành công rực rỡ, khẳng định sức hút mãnh liệt và tình cảm khán giả quê nhà dành cho ông.
Kể từ đó, ông đã nhiều lần trở về Việt Nam, thực hiện các đêm nhạc lớn tại Hà Nội, TP.HCM và nhiều tỉnh thành. Ngay cả trong những năm gần đây (như 2023, 2024), dù lịch diễn không còn dày đặc như trước do tuổi tác, Chế Linh vẫn nỗ lực mang tiếng hát phục vụ khán giả tri ân. Trong các cuộc phỏng vấn, ông thường bày tỏ tình yêu sâu đậm với quê hương và mong muốn được tiếp tục hát chừng nào sức khỏe còn cho phép. Khán giả vẫn nhận thấy ở ông phong độ đáng nể và giọng hát đặc trưng, dù có phần trầm lắng, chiêm nghiệm hơn theo dấu ấn thời gian. Ông hiện dành nhiều thời gian đi lại giữa Canada và Việt Nam, kết hợp biểu diễn và thăm gia đình, bạn bè.
Đời tư nhiều cung bậc
Bên cạnh sự nghiệp lẫy lừng, đời tư của Chế Linh cũng được công chúng quan tâm với bốn cuộc hôn nhân. Ông lập gia đình lần đầu năm 21 tuổi (có 5 người con), lần hai với em gái người vợ đầu (4 người con). Năm 1972, ông kết hôn lần ba với bà Thúy Hằng (có 2 người con), nhưng bà không may qua đời khi còn rất trẻ. Cuối năm 1975, ông kết hôn lần thứ tư với bà Vương Nga (có 3 người con), người bạn đời đã cùng ông đi qua nhiều giai đoạn thăng trầm sau này. Gia đình đông đúc là một phần quan trọng trong cuộc sống của người nghệ sĩ tài hoa.
Tượng đài sống của nhạc vàng
Ở tuổi ngoài 80, Chế Linh không chỉ là một danh ca huyền thoại mà còn là một tượng đài sống của dòng nhạc vàng Việt Nam. Dù không còn thường xuyên ra mắt sản phẩm mới, giọng hát và những ca khúc gắn liền với tên tuổi ông, cả do ông trình bày lẫn sáng tác (với bút danh Tú Nhi, Lưu Trần Lê), vẫn có sức sống mãnh liệt và vị trí không thể thay thế trong lòng công chúng. Sự trở về và biểu diễn đều đặn tại quê nhà trong những năm qua càng thắt chặt thêm sợi dây gắn kết bền chặt giữa người nghệ sĩ tài hoa và hàng triệu khán giả Việt Nam, những người đã yêu mến và đồng hành cùng ông trên suốt chặng đường nghệ thuật đầy vinh quang và thử thách.
