Hòn đảo thơ mộng với vẻ đẹp hoang sơ mê đắm lòng người
Cùng với đảo Cô Tô, đảo Quan Lạn, Cái Chiên cũng là một trong những hòn đảo nổi tiếng của tỉnh Quảng Ninh khi nơi đây được thiên nhiên ưu ái ban tặng cho cảnh sắc nên thơ, tuyệt đẹp với những bãi cát trắng tinh khôi, rừng phi lao xanh ngút ngàn và làn nước biển trong xanh như ngọc mang đến 1 không gian thanh bình với vẻ đẹp tuyệt mỹ cùng những trải nghiệm văn hoá đa dạng. Nơi đây còn sở hữu hệ sinh thái phong phú cùng khung cảnh làng quê miền biển thanh bình với những cánh đồng xanh mơn mởn trên các núi đá và bãi biển, cát trắng mịn màng sẽ làm lay động bất kỳ ai khi có dịp ghé thăm nơi đây như sợi dây vô hình níu kéo du khách không muốn rời đi.
Đảo Cái Chiên có vị trí cách đất liền hơn 8km và cách Hà Nội khoảng 330km về phía Đông Bắc. Đảo thuộc xã Quảng Điền, huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh. Với diện tích gần 270km2. Ngoài những bãi biển cát trắng mịn màng thì đảo còn có nhiều đồi nhỏ, cánh rừng nguyên sinh và là nơi cư trú của nhiều loại chim, thú. Khu vực ven đảo có nhiều cồn đá nhấp nhô là nơi sinh sống của nhiều loại ốc và hải sản tươi ngon.
Với núi, rừng, biển, Đảo Cái Chiên sẽ là điểm đến không thể tuyệt vời hơn cho du khách thập phương muốn khám phá cũng như trải nghiệm văn hoá cũng như cuộc sống của người dân bản địa tại làng chài truyền thống, chúng ta sẽ được khám phá, trò chuyện với những ngư dân giàu kinh nghiệm, tìm hiểu về phong tục tập quán, cách họ sinh sống giữa biển cả bao la. Những ngôi nhà sàn đơn sơ, được xây dựng bằng gỗ, nằm rải rác giữa cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp, tạo nên một bức tranh hài hòa vô cùng yên bình và hoang sơ đến mê đắm lòng người.
Những điều thú vị mang bản chất văn hoá truyền thống
Theo sử sách cũng như từ điển ghi nhận thì tên gọi “Cái Chiên” được hiểu nghĩa là đảo đất giữa vùng sông nước có đông ngư dân cập thuyền ghé bến, sinh sống ven bờ hoặc trên đảo. Còn Chiên là biến âm và gọi tắt của Tiên trong tên Tiên Mai, mà tên Tiên Mai vốn là cách gọi của người Hoa Trung Quốc cho tên Thanh Mai.
Ngoài ra, cũng có quan điểm cho rằng, đảo Cái Chiên còn từng được người Pháp gọi bằng tên tiếng Pháp là Château-Renaud (có thể viết là Chateau Renaud, Chateaurenault). Château-Renaud vốn là tên của 1 trong 3 chiến hạm lớn của Pháp nổ súng tấn công vào Đà Nẵng năm 1858, mở đầu cho cuộc xâm lược nước ta. Chiến hạm này cũng đi tuần sát khắp khu vực biển Đông ngay trước khi quân đội Pháp đổ bộ xâm chiếm và dựng đồn binh tại Hà Cối (tên gọi của huyện Hải Hà xưa kia) vào năm 1886. Còn đối với người dân Hải Hà, thì tên gọi đảo Cái Chiên đã có từ lâu trong tiềm thức của họ với câu cửa miệng đặc chưng của người miền đông “Không rõ đâu va, các cụ ngày xưa đã gọi như vậy rồi va”.
Huyện Hải Hà là 1 trong 6 huyện miền Đông của tỉnh Quảng Ninh bắt đầu với huyện đầu tiền là huyện Bình Liêu và cuối cùng là thành phố Móng Cái. Thủ phủ huyện cũng như các xã, các đảo trong huyện xưa kia có rất nhiều các dân tộc cùng làm ăn sinh sống như Kinh, Dao, Tày, Sán Dìu và cả những người Hoa kiều (sống trước năm 1979) nên văn hoá tại đây được giao thoa và đan xen với nhau, có thể mỗi xã, thôn lại có đặc chưng văn hoá riêng biệt nên đã tạo nên vẻ đẹp đầy bí ẩn cho mảnh đất cũng như con người nơi đây và đảo Cái Chiên cũng được xem là hòn đảo của sự giao thoa văn hoá cổ của vẻ đẹp huyền bí giữa đại dương bao la của miền biển Quảng Ninh thơ mộng, đầy sức sống. Xã đảo Cái Chiên hiện có 215 hộ gia đình với 722 nhân khẩu sinh sống tại 3 thôn (Đầu Rồng, Cái Chiên, Vạn Cả).
Mỗi khi lên đảo chúng ta sẽ được nghe những người già kể chuyện Cái Chiên xưa có loài voọc đầu trắng sinh sống, chúng là loài voọc bản địa cực kỳ quý hiếm, hiện nay trên thế giới chỉ còn đôi ba chục cá thể được nuôi bảo tồn, mặc dù xuất phát điểm người ta phát hiện chúng ở đảo Cái Chiên. Nói đến Voọc đầu trắng thì chúng ta phải nhắc tới quả thanh mai ngọt mát, đây là loại quả được tìm thấy rất nhiều trên đảo và là món ăn ưu thích của loài vật này. Người dân kể rằng, sau khi ăn quả, hạt thanh mai được Voọc nhằn ra gieo khắp nơi trên đảo và đó chính là nguyên nhân cây thanh mai có số lượng nhiều mọc trong tự nhiên, tuy nhiên, ngày nay, số lượng cây đã không còn được duy trì như xưa kia nhưng với chính sách phát triển du lịch cũng như cảnh quan và tính lịch sử, chính quyền địa phương đã luôn khuyến khích người dân trồng loại cây này.
Quả thanh mai là loài quả rất được người dân bản địa không những trên Đảo mà còn là người dân trong huyện Hải Hà và những huyện xung quanh yêu thích, đến mùa, thanh mai chín thẫm, thơm nức, khi ăn rất ngọt nhưng ngọt thanh, mát đậm vị của biển, quả thì chắc, mặc dù chín nhưng không bị mền nhũn đã trở thành loài quả được ưa chuộng. Thanh mai có thể được ăn tươi hay nấu mứt, được ngâm rượu hay làm dầm hoa quả, được nấu siro hay cho vào trong tủ lạnh dự trữ làm đồ uống vào những ngày hè oi bức. Đặc biệt, các vườn thanh mai sẽ rất hấp dẫn khách du lịch chụp ảnh, trải nghiệm thu hoạch, chế biến, thưởng thức, mua làm quà và quan trọng thanh mai là cây bản địa, không phải nơi nào cũng có, không phải nơi nào trồng nó cũng ra quả ngon như tại nơi đây.
Vĩ thanh
Cuộc đời mỗi người là hành trình của tìm kiếm, khám phá. Khi còn trẻ, chúng ta mải miết gom góp những thứ tưởng như là cần như tiền bạc, danh vọng hay sự công nhận mà lại quên mất những điều quan trọng nhất thường nằm ở những điều giản dị nhất và đối với xã đảo Cái Chiên huyện Hải Hà cũng vậy, cuộc sống của người dân nơi đây bình dị như những gì vốn có từ bao đời, mặc dù, cuộc sống có sự chuyển mình nhưng những giá trị văn hoá của xã đảo vẫn đang còn tồn tại trong hơi thở cuộc sống của người dân nơi đây khi những cây thanh mai vẫn tiếp tục được vun trồng, người dân vẫn sống với nghề bám biển, chài lưới, đánh bắt ven bờ và với họ cuộc sống như thế được coi là đủ cho tất cả về một chốn bình yên, êm dịu giữa những rặng phi lao rì rào gió hát.
