Mở đầu thư ngỏ, đại diện các tổ chức xã hội Việt Nam và quốc tế hoạt động trong lĩnh vực bảo tồn thiên nhiên và ĐVHD đã trình bày với Thủ tướng vấn đề vô cùng quan trọng liên quan đến chủng virus corona mới (Covid-19) khiến người dân lo lắng về sức khỏe và gây tổn hại đáng kể cho nền kinh tế Việt Nam. Bức thư viết “….Cũng như đợt bùng phát dịch SARS năm 2003 từng cướp đi sinh mạng của 5 người Việt Nam, chủng virus corona mới này được cho là lây từ ĐVHD sang người do tiếp xúc gần ở một chợ hải sản tại Vũ Hán( Trung Quốc), nơi diễn ra tình trạng buôn bán ĐVHD bất hợp pháp. Các tài liệu khoa học hiện đã chứng minh được virus corona có nguồn gốc từ dơi và được truyền qua một vật chủ trung gian là ĐVHD cho con người..… Bất luận đó là loài cụ thể nào, nhưng vẫn có thể khẳng định rằng hoạt động buôn bán ĐVHD là một nguyên nhân gây ra sự lây truyền dịch bệnh thông qua tiếp xúc gần giữa con người và ĐVHD …”
Nhìn lại lịch sử 20 năm qua, các nhà nghiên cứu cho thấy mối liên hệ rất rõ giữa rõ những đại dịch với các ổ chứa virus trong các quần thể ĐVHD. Dịch SARS cuối năm 2002 và đầu 2003 từng lây nhiễm cho hơn 8.000 người ở 37 quốc gia và khiến 774 người tử vong bắt nguồn từ một chủng virus betacorona mới có nguồn gốc từ dơi thông qua vật chủ trung gian là cầy vòi mốc (Paguma larvata). Hội chứng hô hấp Trung Đông (MERS-CoV) bùng phát vào năm 2012 khiến 2.494 người lây nhiễm và làm thiệt mạng 858 người cũng bắt nguồn từ một chủng virus corona khác truyền qua lạc đà tới con người. Gần đây, dịch tả lợn châu Phi (ASF) càn quét qua Trung Quốc, Việt Nam và 9 quốc gia khác gây những tổn thất kinh tế nghiêm trọng được cho là bắt nguồn từ lợn hoang dã ở châu Phi. Tính đến cuối năm 2019, toàn bộ 63 tỉnh, thành Việt Nam đều chịu ảnh hưởng từ dịch ASF với hơn 5 triệu con lợn bị tiêu hủy.
Theo các nhà phân tích, dịch Covid-19 đang diễn ra chắc chắn cũng sẽ gây thiệt hại đáng kể cho Việt Nam. Đánh giá ban đầu của Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho thấy mục tiêu tăng trưởng GDP của Việt Nam sẽ thấp hơn 0,53% dự kiến nếu dịch bệnh được kiểm soát trong Quý I năm 2020, hoặc thấp hơn 0,71% nếu dịch được kiểm soát trong Quý II. Cho đến nay, ngành hàng không Việt Nam chịu ảnh hưởng nặng nề với thiệt hại khoảng 10.000 tỷ đồng do bị hủy chuyến trong thời gian dịch.
Từ thực tế dịch Covid-19 đe dọa, thư ngỏ nhấn mạnh “….Các chủng virus mới sẽ tiếp tục lây truyền từ ĐVHD sang người trong quá trình buôn bán và tiêu thụ ĐVHD …”. Những nghiên cứu thực hiện tại Việt Nam và nhiều nước khác đã chứng minh virus corona tồn tại trong quần thể ĐVHD và buôn bán ĐVHD đã tạo cơ hội cho những virus này lây từ ĐVHD sang người. Cho dù Chính phủ đã có những nỗ lực cải cách chính sách và tăng cường thực thi pháp luật bảo vệ ĐVHD, nhưng tình trạng buôn bán và tiêu thụ ĐVHD ở Việt Nam vẫn còn nhiều tồn tại. Đặc biệt, ngày càng có nhiều dòng sản phẩm ĐVHD bất hợp pháp được chuyển từ thị trường quốc tế đến và qua Việt Nam.
Thực thi pháp luật mạnh mẽ nhằm chống lại nạn buôn bán ĐVHD và thị trường ĐVHD là cách tiếp cận hiệu quả để giảm thiểu rủi ro liên quan đến truyền bệnh giữa động vật và người. Nhận thức rõ đây là nguồn gốc bùng phát dịch Covid-19 đặc biệt này, Chính phủ Trung Quốc đã thực hiện một số hành động quan trọng để giảm thiểu rủi ro bùng phát dịch bệnh truyền nhiễm trong tương lai bằng cách tạm thời đóng cửa tất cả các chợ ĐVHD.
Nhằm đảm bảo an toàn quốc gia, an ninh kinh tế và sức khỏe cộng đồng cũng như vì mục tiêu gìn giữ các hệ sinh thái quý giá của Việt Nam, 10 tổ chức phi lợi nhuận Việt Nam và quốc tế hoạt động trong lĩnh vực bảo tồn thiên nhiên và động vật hoang dã đã khẩn thiết đề nghị Chính phủ Việt Nam thực hiện các hành động mạnh mẽ và bền vững để ngăn chặn mọi hoạt động buôn bán và tiêu thụ ĐVHD bất hợp pháp tại Việt Nam
Phúc đáp đề nghị này, ngày 6 tháng 3 Văn phòng Chính phủ đã có công văn gửi Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, nêu rõ ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về vấn đề này. Dươí đây là tên 10 tổ chức gửi thư ngỏ và toàn văn văn bản số 1744/VPCP-KGVX của Văn phòng Chính phủ.
Trung tâm Con người và Thiên nhiên (PanNature) ;Trung tâm Giáo dục Thiên nhiên – ENV, Trung tâm Bảo tồn Nước Việt Xanh – GreenViet; Trung tâm Nghiên cứu và Bảo tồn Động vật hoang dã – SVW; Trạm bảo tồn Động vật Hoang dã Dầu Tiếng- WAR;, Trung tâm Cứu hộ Gấu Việt Nam -Animals Asia; FFI Việt Nam, WWF Việt Nam, WCS Việt Nam, TRAFFIC...
