Một thế hệ lớn lên cùng áp lực
Sinh năm 2007 – nhóm học sinh bước vào lớp 10 đúng lúc Việt Nam giãn cách vì COVID-19, thế hệ này đã “bắt đầu” cấp 3 trong tình trạng học online kéo dài, lỗ hổng kiến thức, kỹ năng xã hội bị gián đoạn và quá trình định hướng nghề nghiệp gần như… trôi nổi theo mạng xã hội.
Hơn ai hết, các sĩ tử 2007 hiểu rằng, kỳ thi tốt nghiệp THPT không chỉ là chuyện thi cử – mà là một cột mốc cảm xúc, đánh dấu sự chuyển mình từ thiếu niên sang người lớn. Điều đặc biệt là, Gen Z sinh năm 2007 đã được rèn từ sớm: quen với “deadline”, quen với học thêm – học online, thậm chí quen với cả việc... thi thử từ năm lớp 11.
Đại học: Con đường hay ngã rẽ?
Có một điều không thể phủ nhận: Đại học vẫn là con đường phổ biến – thậm chí là mặc định – với số đông học sinh Việt Nam. Nhưng Gen 2007 cũng là thế hệ có tỉ lệ học sinh "đặt dấu hỏi" về đại học cao nhất từ trước tới nay.
Các nền tảng như TikTok, YouTube, Instagram… đã mở ra cả thế giới nghề nghiệp khác – từ freelancer, content creator, kinh doanh online, cho đến du học, học nghề, học chuyển đổi số. Những cuộc đối thoại về "học đại học để làm gì" không còn là đặc quyền của người lớn – mà là thảo luận rất thật giữa học sinh với nhau.
Tuy nhiên, mặt trái của việc có quá nhiều lựa chọn là... hoang mang. Trong khi kỳ thi vẫn đang đếm ngược, thì không ít sĩ tử vẫn chưa rõ: mình chọn ngành vì đam mê, vì điểm chuẩn thấp, hay vì bố mẹ gợi ý?
Kỳ thi THPT Quốc gia năm 2025 – theo đúng lộ trình đổi mới giáo dục – không chỉ đánh giá kiến thức sách vở, mà còn yêu cầu tư duy tổng hợp, kỹ năng xử lý tình huống và phân tích thực tiễn. Điều này đúng với tinh thần “học thật – thi thật – nhân tài thật” mà Bộ GD&ĐT đang thúc đẩy. Nhưng chính vì vậy, tâm lý thí sinh lại càng dễ bị căng thẳng. Việc các kỳ thi thử, đề luyện, khóa ôn... tràn ngập từ học kỳ 1 khiến nhiều em bước vào kỳ thi thật trong trạng thái... kiệt sức.
Chưa kể áp lực vô hình từ mạng xã hội – nơi thành tích học tập được so sánh công khai, bảng điểm trở thành nội dung lan truyền, và mỗi điểm 9, điểm 10 đều có thể trở thành một "bài post viral" hay... lý do để tự nghi ngờ bản thân.
Sĩ tử 2007 cần gì nhất lúc này?
Không phải là thêm một đề ôn tập. Không phải là thêm một bảng xếp hạng ngành hot. Điều thế hệ 2007 cần nhất lúc này, có lẽ là sự đồng cảm – từ gia đình, thầy cô, xã hội. Không phải ai cũng đậu đại học. Không phải ai đậu đại học cũng thành công. Và không phải ai chọn một hướng đi khác cũng là sai.
Kỳ thi vẫn quan trọng – vì nó giúp người trẻ rèn luyện bản lĩnh, vượt qua chính mình. Nhưng giá trị thật của kỳ thi này không phải là điểm số, mà là bài học vượt áp lực, học cách lựa chọn, chịu trách nhiệm và bước tiếp.
Kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 không chỉ là kỳ thi của riêng thế hệ sinh năm 2007. Đó là kỳ thi chung của cả xã hội – trong việc học cách lắng nghe người trẻ, học cách thay đổi cách giáo dục, và học cách tin rằng: mọi con đường nếu được lựa chọn bằng sự hiểu biết và nỗ lực, đều có thể dẫn đến thành công.
