Một lớp dạy chữ Thái cổ ở Mường Lò, thị xã Nghĩa LộNhững lớp học miễn phí
Nghệ nhân Lò Văn Biến ở bản Cang Nà, thị xã Nghĩa Lộ, đã gần 90 tuổi kể: "Trước đây, gia đình nào muốn cho con cái học chữ Thái cổ đều phải đầu tư rất tốn kém. Bản thân tôi năm lên 7 tuổi đã phải lặn lội sang nhà thầy mo Lò Văn Phớ, cách nhà nửa ngày đường, để học chữ. Học phí cho mỗi buổi học là 1 bung thóc (tương đương 15kg)”.
Chữ Thái cổ quý giá là thế, nhưng hiện nay giới trẻ không mặn mà. Sợ rằng, cái chữ của tổ tiên sẽ bị thất truyền, ông Biến đã tình nguyện mang cả "kho tàng” ấy truyền dạy miễn phí cho thế hệ trẻ. Từ năm 2006, ông dành căn phòng rộng nhất của gia đình làm nơi dạy chữ miễn phí. Lớp học chữ của ông chủ yếu dạy các bài hát, bài khắp cổ ngày xưa, rất nhiều thanh thiếu niên trong vùng đã theo học… Thậm chí, cả những nghiên cứu sinh người Nhật Bản, Thái Lan, Pháp… cũng tới xin học.
Ở Yên Bái, nhiều nghệ nhân ở các vùng dân tộc thiểu số cũng đang nỗ lực trao truyền văn hóa truyền thống. Nghệ nhân Hoàng Văn Thành, dân tộc Tày, ở xã Xuân Lai, huyện Yên Bình trải lòng: "Khi thấy nhiều con em dân tộc Tày trong vùng không còn biết đánh đàn tính, không biết hát then, tôi buồn lắm. Vậy là năm 2015, tôi cùng nhiều người già trong xã quyết định thành lập Câu lạc bộ văn hóa dân gian xã Xuân Lai để truyền dạy đánh đàn tính, hát then cổ, hát văn quan làng, hát cọi”.
Những ngày đầu, ông Thành bỏ tiền túi mua đàn tính để có nhạc cụ dạy học... Nhờ sự dìu dắt, chỉ bảo của ông và các bậc cao niên trong Câu lạc bộ, nhiều thanh thiếu niên đã dần "quay lại” với dân ca dân tộc mình, quê mình.
Đề cao yếu tố tự thân, nội tại
Trao đổi về công tác giữ gìn và phát huy văn hóa truyền thống của các dân tộc thiểu số, bà Lê Thị Thanh Bình - Giám đốc Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh Yên Bái cho rằng, việc gìn giữ văn hóa truyền thống cần xuất phát từ yếu tố nội thân, nội tại của chính đồng bào dân tộc thiểu số. Ngành văn hóa chỉ có thể nỗ lực hỗ trợ từ phía ngoài như cơ sở vật chất, quảng bá văn hóa truyền thống để người dân tự hào, tự lực gìn giữ. Thời gian qua, ngành văn hóa đã tích cực đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền, quảng bá, giới thiệu các giá trị văn hóa truyền thống các dân tộc tỉnh Yên Bái.
Trong đó, chú trọng xây dựng con người Yên Bái với những phẩm chất "Thân thiện, nhân ái, đoàn kết, sáng tạo, hội nhập”. Đồng thời, đẩy mạnh tuyên truyền giáo dục lịch sử - văn hóa con người Yên Bái.
"Chúng tôi hy vọng với tinh thần tự thân, tự lực, đồng bào các dân tộc thiểu số Yên Bái sẽ chắt lọc những nét tinh túy của văn hóa truyền thống để truyền lại cho thế hệ trẻ. Có như vậy, văn hóa của các dân tộc thiểu số mới giữ được những nét đặc sắc nhất” - bà Lê Thị Thanh Bình nhấn mạnh.
