Và câu hỏi được đặt ra? Nam sinh đâm tử vong bạn sẽ phải chịu trách nhiệm pháp lý như thế nào khi em vẫn đang ngồi ghế nhà trường và chưa bước qua tuổi thành niên. Dưới góc độ pháp lý, chúng ta cùng nhau tìm hiểu.
Diễn biến vụ việc
Theo những thông tin ban đầu từ Cơ quan chức năng tỉnh Thanh Hoá, hai bạn học sinh là N (sinh năm 2009, trú xã Quảng Bình, học sinh lớp 11) và H (sinh năm 2008, trú xã Lưu Vệ, học sinh lớp 12), cùng là học sinh Trường THPT Đặng Thai Mai. Sáng 17/10, xuất phát từ mâu thuẫn trong lúc học môn thể dục nên sau khi tan trường, H cùng với bạn chặn đường, sử dụng tay, chân, mũ bảo hiểm đuổi đánh N tại khu vực cây xăng ở xã Quảng Bình. Bị đuổi đánh, N bất ngờ rút dao bấm mang theo người đâm trúng vùng cổ H, nạn nhân sau đó được đưa đến bệnh viện song không qua khỏi.
Khi H tử vong bởi nhát dao đâm từ N, thì chúng ta thấy hành vi của N đã cấu thành nên tội giết người, và theo quy định, N phải chịu trách nhiệm hình sự, tuy nhiên, N đang là học sinh lớp 11 (chưa đủ 18 tuổi), thì trách nhiệm của N sẽ như thế nào theo quy định của luật.
Tuổi chưa thành niên và độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự
Bộ luật dân sự năm 2015 quy định về tuổi chưa thành niên, là người chưa đủ 18 tuổi (Điều 21), người chưa thành niên mà từ đủ 15 đến dưới 18 tuổi, sẽ tự bản thân thực hiện, xác lập các giao dịch dân sự, trừ các giao dịch dân sự cần phải có người đại diện. Ngoài ra, chúng ta cũng cần phân biệt giữa người chưa thành niên và trẻ em, vì theo theo quy định, người được gọi là trẻ em là những người có độ tuổi dưới 16 (Luật trẻ em năm 2016), do vậy, người từ độ tuổi 16 đến dưới 18 tuổi là người chưa thành niên, nhưng chúng ta vẫn hay nhầm và gọi nhóm người này là trẻ em.
Đối với tuổi chịu trách nhiệm hình sự, thì theo quy định tại Bộ luật Hình sự 2015, người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm. Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự về các tội phạm rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng do Bộ luật quy định.
Căn cứ vào các quy định tại Bộ luật dân sự, Bộ luật hình sự, chúng ta có thể thấy rằng, vụ việc nam sinh lớp 11 đâm tử vong bạn học lớp 12 tại Thanh Hoá, đã đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự do hành vi của mình gây ra.
Trách nhiệm hình sự từ hành vi của nam sinh đâm tử vong bạn
Thông tin ban đầu từ Cơ quan chức năng và đoạn video đang lan truyền trên mạng, chúng ta thấy rằng, hành vi của nam sinh đâm bạn tử vong là hành vi đã cấu thành tội giết người được quy định tại Bộ luật hình sự 2015. Độ tuổi của nam sinh cũng đáp ứng theo quy định của luật (17 tuổi), tuy nhiên, Cơ quan chức năng sẽ căn cứ vào độ tuổi, khả năng nhận thức về tính chất nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội, nguyên nhân và điều kiện gây ra tội phạm của nam sinh trong quá trình giải quyết vụ án.
Theo quy định của Bộ luật hình sự năm 2015, đối với những người chưa thành niên (dưới 18 tuổi) phạm tội, sẽ không bị xử phạt tù chung thân hoặc tử hình, trường hợp người đủ 16 đến dưới 18 tuổi phạm tội với mức khung hình phạt tù chung thân, hoặc tử hình, thì hình phạt cho họ cao nhất không quá 18 năm. Do vậy, chúng ta có thể thấy rằng, nam sinh lớp 11 nói trên, trong trường hợp áp dụng khung hình phạt cao nhất cũng chỉ là 18 năm (Điều 101), nếu hội tụ đầy đủ yếu tố cấu thành tội giết người.
Một số người cho rằng, hành vi đâm bạn của nam sinh lớp 11 là hành vi phòng vệ chính đáng, tuy nhiên, dưới góc độ pháp lý, cũng như xét trên diễn biến từ đoạn video quay lại, chúng ta thấy rằng, hành vi của nam sinh chưa hội tủ điều kiện của phòng vệ chính đáng, vì phòng vệ chính đáng là hành vi của người vì bảo vệ quyền hoặc lợi ích chính đáng của mình, của người khác hoặc lợi ích của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức mà chống trả lại một cách cần thiết người đang có hành vi xâm phạm các lợi ích nói trên. Và khi nam sinh lớp 12 đuổi đánh thì nam sinh lớp 11 đã dùng dao được thủ sẵn trong người tấn công luôn vào cổ nam sinh lớp 12 dẫn đến bạn tử vong.
Như vậy, chúng ta thấy rằng, nam sinh lớp 11 đâm tử vong bạn sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định, tuy nhiên, Cơ quan chức năng sẽ căn cứ vào rất nhiều yếu tố như hành vi, hoàn cảnh, động cơ và cả những tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự (như phạm tội lần đầu, nhân thân tốt, ăn năn hối cải, hợp tác với Cơ quan chức năng trong quá trình điều tra…) để có thể giảm nhẹ trách nhiệm hình sự cho nam sinh nói trên.
Vụ việc là lời cảnh tỉnh về bạo lực học đường
Thật sự xót xa, khi lứa tuổi học trò ngây ngô trong sáng, chỉ vì những mâu thuẫn nhỏ, mà dẫn đến hậu quả khôn lường khi 1 người thì ra đi mãi mãi còn 1 người thì đối diện với trách nhiệm hình sự mà tương lai sẽ không biết như thế nào. Và một lần nữa, vấn nạn bạo lực học đường lại trở thành câu hỏi nhức nhối đối với xã hội thời điểm hiện tại.
Môi trường giáo dục luôn là nơi tôn nghiêm dậy dỗ con em chúng ta đến bến bờ tri thức, cũng như rèn luyện đạo đức cho mỗi học sinh trước khi các em bước vào cảnh cửa cuộc đời, tuy nhiên, môi trường giáo dục cũng là nơi tiềm ẩn rất nhiều rủi ro về bạo lực học đường. Đã có rất, rất nhiều những câu chuyện đau lòng xảy ra, tuy nhiên, tại sao vấn nạn bạo lực vẫn đang ngày một tiếp diễn, thậm trí nó còn tinh vi hơn.
Một số cách thức tham khảo để giảm vấn nạn bạo lực học đường
Để tình trạng bạo lực học đường không trở thành mối lo âu, chúng tôi thiết nghĩ, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên có liên quan như gia đình, nhà trường và cơ quan chức năng. Cần có những buổi học ngoại khoá có sự tham gia hướng dẫn từ Cơ quan công an để cảnh tỉnh những học sinh về tình trạng bạo lực, về tình trạng bè phái trong trường học. Bên cạnh đó, gia đình cần phải hết sức để ý cũng như quan tâm đến con em mình, thường xuyên kiểm tra cặp sách, thường xuyên liên lạc với hội phụ huynh của lớp, của trường để nắm bắt tâm tư cũng như nguyện vọng của các em.
Hãy đưa những điều tốt đẹp, lan toả sự yêu thương về ý nghĩ của cuộc sống đến với các em, thường xuyên, liên tục có những buổi trao đổi thẳng thắn với các em ngoài giờ học chính để nắm bắt tâm lý học sinh từ sớm, không để mâu thuẫn nhỏ tích tụ thành xô xát. Nhà trường phải phối hợp chặt chẽ với phụ huynh trong việc quản lý, giáo dục các em, đặc biệt là trong giai đoạn tuổi mới lớn, độ tuổi rất dễ bồng bột và chịu tác động từ mạng xã hội.
Chúng ta hãy trang bị cho các em kiến thức, cũng như kỹ năng ứng xử để giải quyết mâu thuẫn bằng đối thoại, thay vì dùng bạo lực, trang bị cho các em kiến thức về sự hoà giải, sự thân thiện, thay vì sự thờ ơ, đứng quay clip mà không can ngăn. Trang bị cho các em và dậy các em trách nhiệm như thế nào với cộng đồng, thế nào là người có đạo đức tốt và ứng xử văn minh. Thay vì chỉ xử lý hậu quả, chúng ta cần chú trọng đến việc phòng ngừa, hãy hướng các em đến việc rèn luyện để các em có thể nhận thức rõ hành vi của bản thân, đồng thời, hướng các em học cách tôn trọng người khác và kiềm chế cảm xúc.
