Hà Nội: Sắp diễn ra Hội thảo Định hướng và giải pháp phát triển Nông nghiệp Thông minh

Hiện nay nông nghiệp thông minh hay nông nghiệp chính xác được khái niệm là nông nghiệp 4.0. Đó là nền nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao (công nghệ sinh học, ứng dụng nano, cơ giới hóa, tự động hóa…); công nghệ sản xuất, bảo vệ sản phẩm an toàn (hữu cơ, theo GAP…); tiết kiệm chi phí và đảm bảo môi trường (nhờ ứng dụng kết nối vạn vật nhằm tối ưu hoá quy trình sản xuất), công nghệ quản lý, nhận diện sản phẩm theo chuỗi...gắn với hệ thống trí tuệ nhân tạo (công nghệ thông tin) với các đặc trưng chính như sau:

(1). Ứng dụng cảm biến kết nối vạn vật hầu hết các trang trại nông nghiệp (IoT Sensors); các thiết bị cảm biến và thiết bị thông minh được kết nối và điều khiển tự động trong suốt quá trình sản xuất nông nghiệp giúp ứng phó với biến đổi khí hậu, cải thiện vi khí hậu trong nhà kính;

(2). Công nghệ đèn LED sử dụng đồng bộ trong canh tác kỹ thuật cao để tối ưu hóa quá trình sinh trưởng, ứng dụng ở các quốc gia có quỹ đất nông nghiệp ít hoặc nông nghiệp đô thị;

(3). Canh tác trong nhà kính, nhà lưới, sử dụng công nghệ thủy canh, khí canh nhằm cách ly môi trường tự nhiên, chủ động ứng dụng đồng bộ công nghệ;

(4). Tế bào quang điện (Solar cells) nhằm sử dụng hiệu quả không gian, giảm chi phí năng lượng, hầu hết các thiết bị trong trang trại/ doanh nghiệp được cấp điện mặt trời và các bộ pin điện mặt trời;

(5). Sử dụng người máy (Robot) thay cho việc chăm sóc cây trồng, vật nuôi ngày càng trở nên phổ biến, được ứng dụng tại các quốc gia thiếu nguồn lao động phổ thông.

(6). Sử dụng các thiết bị bay không người lái (Drones) và các vệ tinh (satellites) để khảo sát thực trạng thu thập dữ liệu của các trang trại, từ đó phân tích khuyến nghị trên sơ sở dữ liệu cập nhật được để quản lý trang trại chính xác; Hiện nay đã cập nhật công nghệ Drones ứng dụng trong gieo hạt giống, phun phân dạng lỏng và thuốc bảo vệ thực vật, đo vẽ bản đồ tính diện tích từng thửa với độ chính xác đến cm, dự báo tình trạng sạt lở đất, nạn chặt phá ừng, phát hiện cháy rừng v.v…

(7). Công nghệ tài chính phục vụ trang trại trong tất cả các hoạt động từ trang trại được kết nối bên ngoài, nhằm đưa ra công thức quản trị trang trại có hiệu quả cáo nhất.

Nền nông nghiệp 4.0 đứng đầu thế giới phải nói đến nông nghiệp Israel phát triển ở trình độ cao. Bất chấp bất lợi về địa lý, khí hậu, thiếu nước, phần lớn diện tích là sa mạc không thích hợp cho nông nghiệp. Nhưng bằng sự cố gắng không ngừng Israel đã vươn đứng đầu thế giới về công nghệ và là nhà máy sản xuất nông sản lớn của thế giới. Tiếp đó, phải kể đến là nền nông nghiệp Nhật bản, Hà lan và Mỹ.

Ở Việt Nam, nông nghiệp thông minh mới được đề cập tới trong khoảng 10 năm trở lại đây bằng việc bước đầu đưa công nghệ vào sản xuất, thiết bị phun tưới được kết nối Internet vận hành thông qua điện thoại; hệ thống nhà lưới trồng rau với ánh sáng đèn LED; hệ thống trồng rau thủy canh hoàn toàn tự động, phục vụ cho việc cung cấp nông sản sạch và tham quan du lịch; các mô hình trồng hoa cây cảnh, rau xanh tưới nước hoàn toàn bằng hệ thống tự động đã được thiết lập sẵn, thiết bị cảm biến cho biết độ ẩm, lượng nước tưới và thời gian tưới; nhiều địa phương đã đưa máy móc vào sản xuất cũng như thu hoạch nhằm tối đa năng suất. Ở các hợp tác xã lớn trên cả nước đã tiến hành phun các chế phẩm sinh học trừ sâu, bệnh bằng máy bay tăng độ chính xác và tiến đến sản xuất nông nghiệp hữu cơ…Tuy nhiên, Việt nam vẫn chưa có mô hình nông nghiệp thông minh hoàn chỉnh theo đúng khái niệm.

Cũng giống như nhiều đô thị lớn khác, quá trình đô thị hóa đang diễn ra mạnh mẽ ở Hà Nội và các vùng phụ cận đã và đang đặt ra vấn đề cấp thiết phải phát triển một nền Nông nghiệp vừa có tình chất Đô thị vừa tiệm cận với những công nghệ Thông minh phù hợp với điều kiện đất đai, thị trường và yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới của Thủ đô có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, nhằm tạo động lực nội tại hướng đến sự phát triển bền vững của Thành phố Thông minh trên 10 triệu dân là Trung tâm chính trị, văn hóa, khoa học, giáo dục, kinh tế và giao dịch quốc tế của cả nước.

Ngày 17/3/2021, Thành ủy Hà Nội ban hành Chương trình 04-CTr/TU về việc Đẩy mạnh thực hiện hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia Xây dựng nông thôn mới gắn với cơ cấu lại ngành nông nghiệp và phát triển kinh tếnông thôn, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nông dân giai đoạn 2021-2025; Trong đó, xác định đến năm 2025, Hà Nội có: Tỷ lệ giá trị sản phẩm nông nghiệp công nghệ cao của Hà Nội đạt 70%; Đẩy mạnh cơ cấu lại ngành nông nghiệp gắn liền với phát triển kinh tếnông thôn, xây dựng nông thôn mới, hướng tới phát triển nông nghiệp thông minh, công nghệ cao, hội nhập quốc tế, thích ứng với biến đổi khí hậu, nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững; xác định tái cơ cấu nông nghiệp là nền tảng then chốt, xây dựng nông thôn mới là căn bản, nông dân là chủ thể...

Để giúp Thành phố có cơ sở ban hành một số chính sách hướng tới mục tiêu nên trên, Sở Nông nghiệp và PTNT thành phố Hà Nội phối hợp Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, Hội Khoa học Phát triển Nông thôn Việt Nam cùng một số cơ quan tổ chức Hội thảo Định hướng và giải pháp phát triển Nông nghiệp Thông minh trên địa bàn TP. Hà Nội diễn ra vào ngày 03/11/2021 theo hình thức trực tuyến và trực tiếp.

Hội thảo với sự tham dự của đại diện các Bộ, ban ngành TW, TP. Hà Nội; đại diện các Cục, Vụ, Viện, Trường học thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn; lãnh đạo các quận huyện thị xã thuộc TP. Hà Nội; đại diện các Hiệp hội chuyên ngành, HTX, Doanh nghiệp tư nhân cùng đảo các nhà khoa học, các chuyên gia đầu ngành, Nghệ nhân, Doanh nhân, Chủ nhà vườn tiêu biểu trong cả nước.

Hội thảo diễn ra trong bối cảnh, dịch bệnh còn diễn biến hết sức phức tạp nhưng ngành Nông nghiệp Hà Nội đã nỗ lực đạt được mức tăng trưởng rất đáng khích lệ (quý I tăng 2,51%, quý II đã tăng lên 3,09% và quý III tăng 4,39% so với cùng kỳ năm trước và phấn đấu đạt 4,2% trong cả năm 2021). Hà Nội đã đóng góp tích cực trong tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng nông, lâm, thủy sản ước đạt trên 67,7 tỷ USD, tăng 27,9% so với cùng kỳ năm trước, trong đó, xuất khẩu ước đạt trên 35,5 tỷ USD, tăng 17,7% so với cùng kỳ năm trước; nhập khẩu ước khoảng 32,2 tỷ USD, tăng 41,6%. Qua đó, khẳng định Ngành nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, không chỉ đảm bảo an ninh lương thực, ổn định an sinh xã hội mà thực sự là “trụ đỡ” cho nền kinh tế.

Trên địa bàn Thành phố, hiện nay có 164 mô hình sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao (105 mô hình trong lĩnh vực trồng trọt, 39 mô hình về chăn nuôi, 15 mô hình về thủy sản và 01 mô hình kết hợp trọt và chăn nuôi); giá trị sản phẩm nông nghiệp công nghệ cao hiện nay chiếm khoảng 35% tổng giá trị sản xuất nông nghiệp toàn thành phố. Trong đó công nghệ, thiết bị lựa chọn ứng dụng chủ yếu là thông minh trong việc quản lý, điều khiển môi trường nuôi trồng giúp giảm nhân công lao động, tăng chất lượng và sản lượng nông sản: Trong Trồng trọt đã ứng dụng xây dựng nhà màng, nhà lưới có hệ thống tự động hóa trong điều khiển hệ thống tưới, bón phân, điều chỉnh độ ẩm, nhiệt độ, ánh sáng; hệ thống giám sát có thể phân tích đất đai, dự báo năng suất, phát hiện sâu bệnh, dịch hại; ứng dụng công nghệ kết nối vạn vật IoT, công nghệ không sử dụng đất, công nghệ Blockchain, công nghệ nhân nuôi tế bào thực vật quy mô công nghiệp sử dụng máy bay không người lái trong bón phân và phòng trừ dịch bệnh trên lúa; Trong Chăn nuôi đã áp dụng hình thức chăn nuôi trong chuồng kín, có hệ thống làm mát giúp ổn định nhiệt độ, độ ẩm, chuồng nuôi, dây chuyền cho ăn tự động, uống nước tự động, công nghệ thụ tinh nhân tạo, tinh phân ly giới tính, xử lý môi trường bằng công nghệ tiên tiến (CDM, Biogas, đệm lót sinh học, chế phẩm sinh học…); Trong Thủy sản đã ứng dụng công nghệ sông trong ao, sử dụng chế phẩm sinh học và máy tạo oxy tự động, công nghệ biofloc.

Thông cáo báo chí của BTC Hội thảo

Hà Nội đã đẩy mạnh triển khai các mô hình ứng dụng công nghệ cao, công nghệ và thiết bị thông minh ở hầu hết các quận, huyện còn sản xuất nông nghiệp; tập trung nhiều tại các Huyện (Mê Linh, Gia Lâm, Thường Tín, Đông Anh, Thanh Oai, Đan Phượng…), đặc biệt là các trang trại, gia trại nuôi trồng rau sạch, hoa cây cảnh, nuôi cấy mô hoa lan và lan VAR...Tuy nhiên, số lượng mô hình nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp thông minh thành phố Hà Nội phát triển chưa tương xứng với tiềm năng và vị thế vốn có của Thành phố, nhất là mô hình KCN phục vụ Nông nghiệp thông minh; mô hình trang trại, gia trại, HTX, làng nghề “Nông nghiệp số” quy mô lớn được ứng dụng đồng bộ các giải pháp công nghệ thông minh theo chuỗi giá trị từ khâu nghiên cứu chọn tạo giống, tổ chức sản xuất, nuôi trồng, chế biến, bảo quản và tiêu thụ…Cùng với đó, cơ chế chính sách hỗ trợ phát triển nông nghiệp thông minh còn thiếu, chưa đồng bộ và chưa đủ mạnh như: đầu tư hạ tầng phát triển sản xuất nông nghiệp tại các địa phương.

Tại Hội thảo Định hướng và giải pháp phát triển Nông nghiệp Thông minh trên địa bàn TP. Hà Nội, các đại biểu, các nhà khoa học, các chuyên gia tập trung cho ý kiến về một số nội dung chính như sau: Phân tích những cơ sở lý luận và giới thiệu những mô hình thực tiễn về phát triển Nông nghiệp Đô thị, Nông nghiệp Công nghệ cao, Nông nghiệp Thông minh phù hợp với điều kiện thực tiễn của Hà Nội; Thực trạng phát triển Nông nghiệp thông minh ở Việt Nam và Hà Nội; Xu hướng ứng dụng công nghệ 4.0 vào phát triển Nông nghiệp Thông minh, Nông nghiệp đô thị trên Thế giới và Việt Nam; Định hướng, giải pháp và một số kiến nghị để phát triển Nông nghiệp thông minh trên địa bàn TP. Hà Nội; Và thảo luận một số vấn đề có liên quan như: Tái cơ cấu lại nền nông nghiệp; quy hoạch vùng để phù hợp với loại cây trồng và điều kiện tự nhiên; đào tạo nguồn nhân lực tiếp cận công nghệ cao, hiểu biết và vận hành; mở rộng hợp tác quốc tế cập nhật đổi mới công nghệ từ nước ngoài; xây dựng và quảng bá thương hiệu có sự cạnh tranh trên thế giới./.