Hải Dương: Đồng thầy Lê Thị Nở tổ chức diễn xướng, đón mừng danh hiệu nghệ nhân của Viện nghiên cứu Văn hoá và Phát triển trao tặng

Đền Ngọc Tỉnh Từ (tức Đền Chúa Cụ; Đền Giếng Ngọc Linh Từ), thôn An Lão, xã Thanh Khê (Thanh Hà - Hải Dương). Theo như các cụ bô lão trong làng kể lại, lịch sử ngôi đền có niên đại khoảng 500 năm. Bắt nguồn từ câu chuyện tình bi ai giữa ông Nguyễn Cánh Thành và công chúa Mạc Thị Thanh, con gái vua Mạc Hậu Hợp. Ông Nguyễn Cánh Thành, sinh năm 1525 (Ất Dậu), quê Thanh Hà, huyện Nam Sách Phủ (nay là huyện Thanh Hà, tỉnh Hải Dương). Năm 53 tuổi, ông đỗ Đệ tam giáp tiến sĩ (năm 1577), đời vua Mạc Mậu Hợp, và giữ chức Tham Chính.

Tương truyền, ông là một người khôi ngô tuấn tú. Sau khi đỗ Đệ tam giáp tiến sĩ, ông được vua mời vào sân rồng để ban thưởng. Những ngày ở trong cung, ông đã quen công chúa Mạc Thị Thanh – có nhan sắc xinh đẹp, tính nết hiền dịu, với ước nguyện lấy được một người chồng tài đức. Và rồi, công chúa đã đem lòng yêu thương ông. Năm 18 tuổi, công chúa Mạc Thị Thanh bị nhà vua ép gả cho một viên quan độc ác. Bà không đồng ý, nên khi ông Nguyễn Cánh Thành vinh quy bái tổ (về làng) , năm 1577, công chúa đã trốn khỏi hoàng cung, theo ông về và đổi tên thành Nguyễn Thị Thanh. Vua Mạc Mậu Hợp bèn ban chiếu khắp thiên hạ truy tìm. Sau bao ngày trốn và biết vua truy tìm, vì không muốn ảnh hưởng tới người nhân dân, công chúa đã trẫm mình xuống sông. Theo dòng xoáy nước, xác công chúa nổi lên và trôi dạt về sông An Lão (nay là thôn An Lão, xã Thanh Khê, huyện Thanh Hà, tỉnh Hải Dương), được ông lão đánh cá vớt lên chôn cất và đắp thành nấm mồ, chính là Đền Chúa Cụ ngày nay (xưa được gọi là Đống Con Ngựa, vì nấm mồ được chôn đúng vào đầu và mắt ngựa). Bên cạnh mộ còn có một cái giếng to, nguồn nước quanh năm mát mẻ. Tương truyền, mắt ngựa phát sáng chiếu vào giếng nên gọi là giếng ngọc. Cảm kích trước cái chết của người, nhân dân trong vùng đã lập đền thờ cho đến tận ngày nay và lấy tên là Đền Ngọc Tỉnh Từ (tức Đền Chúa Cụ; Đền Giếng Ngọc Linh Từ). Nhân dân ngày nay, lấy năm 1577 làm mốc lịch sử, và lấy ngày 07 tháng 7 hằng năm là ngày hội của đền. Đền Chúa Cụ tuy nhỏ, nhưng rất linh thiêng, thu hút nhiều người dân xa gần đến chiêm bái, cầu nguyện những điều tốt đẹp cho gia đình và bản thân.

Nghệ nhân Phạm Thị Ngọt – Thành viên ưu tú của Viện nghiên cứu Văn hoá và Phát triển, sinh năm 1954, thủ nhang đền Giang Khẩu Cửa Phù Đông Xứ Cửa Kênh, tại thôn Lại xá, xã Thanh Thuỷ, (Thanh Hà - Hải Dương). 42 năm đồng là quãng thời gian học hỏi, trau dồi thấm nhuần đạo và đời. Bà vinh dự được nhận nhiều danh hiệu cao quy, đó chính là động lực to lớn, để nghệ nhân Phạm Thị Ngọt luôn vững tin hơn nữa trong công cuộc chấn hưng đạo Mẫu – Đạo của người Việt.

Nghệ nhân Tăng Thị Minh, sinh năm 1954, thủ nhang Y Vu Sứ Tâm Bảo Điện, tại thôn Tiên Tảo, xã Thanh An (Thanh Hà – Hải Dương) - Thành viên ưu tú của Viện nghiên cứu Văn hoá và Phát triển. Bà đã có cho mình hơn 35 năm bảo tồn và phát huy đạo Mẫu. Năm 2021, bà vinh dự được nhận danh hiệu Nghệ nhân văn hoá, do Viện trao tặng, cùng nhiều bằng khen, giấy khen của các cơ quan khác.

Nghệ nhân Nguyễn Thị Lẫy - Thành viên ưu tú của Viện nghiên cứu Văn hoá và Phát triển; Chi hội trưởng Chi hội đạo Mẫu huyện Thanh Hà; Thủ nhang Y Vu Sứ Điện Đức Ông, tại thôn Tiêu Xá, xã Liên Mạc (Thanh Hà – Hải Dương). Hiện nay, bà đã có gần 40 năm hoạt động trong đạo Mẫu, là nghệ nhân văn hoá tiêu biểu, người có đủ tâm đủ tài, truyền lửa và có tầm ảnh hưởng lớn tới các nghệ nhân trong chi hội. Nghệ nhân Nguyễn Thị Lẫy luôn hưởng ứng tích cực mọi hoạt động văn hoá của địa phương, Viện hay Bộ, ban ngành phát động.

Nghệ nhân Lê Thị Ty (hiệu là Đức Vân), thủ nhang Linh Khánh Tâm Phúc Điện, sinh năm 1962, tại thôn Nhân Lư, xã Cẩm Chế, (Thanh Hà – Hải Dương), hoạt động đạo Mẫu được 26 năm, cũng là một trong những nghệ nhân văn hoá tiêu biểu của Viện Nghiên cứu Văn hoá và Phát triển.