Bình quân trong một năm có 12 tháng dương lịch và có 12 tháng âm lịch (Dương lịch 4 năm nhuần một ngày, còn âm lịch thì 3 năm nhuần một tháng). Ngày giữa tháng Âl người ta gọi là ngày rằm. Miền nam nhiều tôn giáo thờ cúng theo Phật giáo nên ngày rằm còn là ngày ăn chay. Nhưng đâu phải ngày rằm nào cũng giống nhau đâu.
- Rằm tháng giêng còn gọi là Tết Nguyên tiêu hay là Tết Thượng nguyên diễn ra vào ngày rằm đầu tiên của năm mới. Người Việt rất xem trọng ngày này vì họ cho là Đầu xuôi đuôi lọt.
- Rằm tháng hai là ngày Đức Phật Thích Ca mâu ni nhập niết bàn.
- Rằm tháng ba là ngày làm lễ cúng gia tiên cầu xin cho mọi người trong gia đình được khỏe mạnh bình yên và may mắn.
- Rằm tháng tư là ngày kỷ niệm Phật đản, cũng là ngày Đức Phật Thích ca mâu ni Chào đời tại vườn Lâm tỳ ni.
- Ngoài ngày tết Đoan Ngọ mùng 5 tháng 5 (còn gọi là tết sâu bọ) thì hai ngày rằm tháng 5 và tháng 6 không có gì nổi bật.
- Rằm tháng bảy là ngày xá tội vong nhân. Hay còn được biết là ngày các linh hồn được trở về Trần gian sau khi được xá tội thoát sanh. Những vong hồn không có nơi nương tựa lang thang và đói khát. Còn gọi là ngày lễ Vu lan báo hiếu.
- Rằm tháng Tám là ngày Tết Nhi đồng dành riêng cho trẻ em. Sự tích Cây đa, Chú Cuội, Hằng Nga mà thời trẻ thơ nào cũng biết cùng với bánh Trung thu và những chiếc lồng đèn đầy quyến rũ và mê hoặc...
Thời đó...
Còn chừng một chục ngày nữa là tới tết Trung thu, tôi và thằng Mừng đi ra vườn tìm mua Trúc về làm lồng đèn. Tìm được cây trúc già vừa ý, mua xong róc nhánh rồi để nguyên cây kéo về bỏ xuống sông ngâm nước vài hôm. Gần sát ngày rằm, sau khi đã chuẩn bị các thứ cần thiết như các tấm giấy kính trong đủ màu sắc, màu sơn nước, cọ vẽ... Hai đứa tôi kéo lóng trúc lên mần thịt.
Thằng Mừng được anh nó chỉ làm lồng đèn ngôi sao loại sáu cánh, mà muốn làm loại sáu cánh này rất công phu vì tốn công sức nhiều hơn. Tôi thì ngu hơn nó nên dù nó chỉ hoài tôi cũng không làm được thôi thì làm ngôi sao năm cánh cũng ra cái lồng đèn. Bọn trẻ con trong xóm đứa nào cũng tự tay mình làm cái lồng đèn thật to thật đẹp để tới ngày Trung thu tham gia đi Rước Hội Trăng rằm dù chỉ là xóm dưới lên xóm trên thôi mà đã thấy nao nức trong lòng không ngủ được.
Thằng Mừng nó làm cái lồng đèn sáu cánh không chê vào đâu được. Sáu cạnh đều tăm tắp bằng nhau cả mặt trước mặt sau như được đúc ra bằng khuôn vậy. Lúc dán xong nó chỉ tôi ngậm một họng nước phun đều trên cái lồng đèn rồi đem phơi nắng chừng 30 phút thì các mặt giấy kính thẳng rang thật đẹp. Tôi làm được cái ngôi sao 5 cánh là vui rồi, tuy không đẹp nhưng bù lại tôi có hoa tay nên vẽ thêm hình bông hoa, Hằng Nga, Chú Cuội ngồi chong ngóc ở gốc cây đa rồi hoa lá cành nên đứa nào cũng nhìn đầy vẻ thích thú.
Anh hai tôi thấy tôi làm lồng đèn anh cho mấy cục pin tép bày cách mua cái bóng đèn nhỏ nên đèn của tôi và thằng Mừng sáng trưng nên được tụi bạn cho đi đầu khi đi rước đèn.
Đi chán chê rồi hết lội lên rồi lội xuống, về tới nhà Mẹ tôi đã cúng rằm xong. Hộp bánh hiệu Đồng khánh Mẹ đem về lúc đi Sài gòn thăm Ba được treo ở giửa nhà, nay được lấy xuống Mẹ cắt mỗi cái thành bốn miếng đều nhau để sẵn trên dĩa cùng mớ trái cây như : Bưởi Năm roi, Nhản, Bòn bon...
Ăn xong rồi hai đứa tôi ra cầu nhìn lên Mặt Trăng đang sáng lung linh tìm xem Chú Cuội đang ngồi làm gì ở dưới gốc Cây Đa?
Sau này tuổi đời ngày càng cao không còn là con nít nữa, tới ngày Trung thu bọn trẻ bây giờ mua toàn lồng đèn xài pin, qua mùa Trung thu để dành sang năm xài tiếp. Tụi nhỏ bây giờ đâu có biết làm lồng đèn, đâu có cái nao nức đi mua Trúc...
Trung thu năm nay...
Các tiệm tạp hoá không có bán lồng đèn, những cây đèn cầy nhỏ đủ màu sắc cũng không có bán. Những cái ki ốt dã chiến bán bánh Trung thu mua một tặng một cũng không còn. Đứa cháu ngoại ở Sài Gòn đêm qua nhắn tin hỏi :
- Ông ngoại ơi ở dưới ông tụi con nít có đi Trung thu không? Có chơi lồng đèn không? Ở trên này con và em ở trong nhà mấy tháng rồi buồn lắm ông ngoại ơi.
Đúng là buồn muốn khóc vì thương cho hai đứa cháu vừa mất đi người cha vì cơn đại dịch quái ác. Mà Thương con thương cháu cũng đâu biết làm sao?
Một đứa em gái tuy chỉ là bạn trên Facebook thôi, hai anh em chưa từng gặp nhau. Mấy hôm nay nghe em báo tin :
- Anh hai ơi em đang bị cách ly rồi...
Chỉ một câu thôi mà nghe xốn xang trong lòng.
Mong rằng rồi cơn ác mộng sẽ sớm qua mau. Trẻ em sẽ tiếp tục được đến trường, ánh Trăng rằm sẽ tiếp tục rạng rỡ cho các em nhỏ được tung tăng cầm chiếc lồng đèn trên tay chào đón ngày Tết Thiếu nhi cùng vui say khúc hát :
- Tết Trung thu rước đèn đi chơi.
Em rước đèn đi khắp phố phường.
Lòng vui sướng với đèn trong tay.
Em múa ca trong ánh trăng rằm...
Ôi niềm mơ ước đó đâu của riêng ai phải không các bạn?
Mong lắm thay.
