 |
| Nhiều nhà văn hóa thôn ở Văn Bàn chưa đáp ứng nhu cầu hoạt động văn hóa, văn nghệ của người dân. |
Theo lộ trình, đến hết năm 2020, Thái Niên là xã cuối cùng của huyện Bảo Thắng “về đích” nông thôn mới, nhưng đến nay, tiêu chí số 6 (cơ sở vật chất văn hóa) đang là tiêu chí “cản đường” tiến trình này. Hiện tại, xã chưa có nhà văn hóa đa năng phục vụ sinh hoạt cộng đồng. Trao đổi với phóng viên, ông Phạm Ngọc Tuấn, Chủ tịch UBND xã cho biết: Đến nay xã mới đạt 15/19 tiêu chí. Cuối năm 2018, sau rất nhiều nỗ lực, xã mới hoàn thành xây dựng nhà văn hóa của 16 thôn, còn trung tâm văn hóa - thể thao của xã mới được quy hoạch, chưa giải phóng xong mặt bằng và chưa có kinh phí xây dựng. “Tiêu chí số 6 là tiêu chí khó thực hiện đối với xã. Ban Chỉ đạo xây dựng nông thôn mới của xã đang đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân, doanh nghiệp tham gia đóng góp, xây dựng” - ông Tuấn nói.
Nhớ lại thời điểm giữa năm 2017, khi thời gian để hoàn thành xây dựng nông thôn mới của xã Võ Lao (huyện Văn Bàn) chỉ còn tính bằng tháng, Chủ tịch xã, ông Lương Văn Điệp bộc bạch: Trong khi hầu hết các tiêu chí đã cơ bản hoàn thiện thì tiêu chí số 6 vẫn đạt ở mức thấp, bởi lúc đó, xã vẫn còn 9/29 nhà văn hóa thôn chưa đạt chuẩn theo quy định, một số hủ tục vẫn tồn tại. Bên cạnh đó, xã chưa xây dựng được trung tâm văn hóa - thể thao.
Nguyên nhân dẫn đến khó khăn trong thực hiện tiêu chí số 6 ở Võ Lao là các nhà văn hóa thôn đều phải đặt ở vị trí trung tâm của thôn, khi triển khai xây dựng đều cần kinh phí giải phóng mặt bằng và cần có sự đồng thuận, đóng góp của người dân. Trong khi đó, số thôn chưa được xây dựng nhà văn hóa đều là thôn khó khăn, có nhiều hộ nghèo. Tuy nhiên, với sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, cùng với sự đồng thuận của người dân và sự hỗ trợ của tỉnh cùng các cơ quan liên quan nên đến cuối năm 2017, tiêu chí số 6 cũng cơ bản hoàn thành.
Những khó khăn trong thực hiện tiêu chí số 6 mà xã Thái Niên và xã Võ Lao gặp phải cũng là khó khăn chung của nhiều địa phương khác trong tỉnh, nhất là các xã vùng cao. Địa hình đồi núi, đi lại khó khăn, quy hoạch quỹ đất xây dựng các thiết chế văn hóa còn hạn chế, không tập trung, dân trí thấp... khiến việc thực hiện các tiêu chí còn nhiều hạn chế.
Theo thống kê của Ban Chỉ đạo Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới tỉnh, đến tháng 9/2019, Lào Cai mới có 72/143 xã hoàn thành tiêu chí số 6; 1.346/1.530 thôn có nhà văn hóa. Trong số 1.346 nhà văn hóa đã được xây dựng, chỉ có 1.032 nhà văn hóa thôn đạt chuẩn về diện tích và quy mô xây dựng (chiếm 76,6%), còn lại chưa đạt yêu cầu.
Đánh giá về những khó khăn trong thực hiện tiêu chí cơ sở vật chất văn hóa, bà Nguyễn Thị Tố Uyên, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho biết: Do một số cơ sở vật chất văn hóa được xây dựng từ nhiều năm trước, quy mô nhỏ, quỹ đất hạn hẹp và dân cư sống không tập trung nên chưa bảo đảm về diện tích, chưa đáp ứng nhu cầu hoạt động văn hóa, văn nghệ của người dân. Quy hoạch quỹ đất dành cho xây dựng thiết chế văn hóa chậm. Việc quy hoạch xây dựng nhà văn hóa, sân thể thao gặp khó khăn do vùng cao có địa hình đồi núi. Hệ thống thiết chế văn hóa và phong trào văn hóa, văn nghệ phát triển nhưng hoạt động chưa thường xuyên, không đồng đều giữa các vùng trong tỉnh. Do thiếu thiết chế văn hóa dẫn đến người dân vùng dân tộc thiểu số chưa được tham gia các hoạt động văn hóa...
Bên cạnh đó, việc tổ chức quản lý, khai thác các nhà văn hóa thôn, trung tâm văn hóa - thể thao ở nhiều xã cũng còn nhiều bất cập, thậm chí chưa hiệu quả. Nguyên nhân chính là nhiều địa phương chỉ quan tâm xây dựng để đáp ứng đủ tiêu chí mà không chú ý đầu tư nội thất, kỹ thuật bên trong và việc tổ chức các hoạt động văn hóa, thể thao còn nghèo nàn, kém hấp dẫn.
Trong xây dựng nông thôn mới, tiêu chí cơ sở vật chất văn hóa giữ vai trò rất quan trọng bởi gắn liền với thành công của những tiêu chí khác. Việc thực hiện tiêu chí này giúp tạo dựng môi trường văn hóa lành mạnh trong đời sống văn hóa tinh thần của người dân nông thôn và góp phần gìn giữ, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc. Để tháo gỡ những khó khăn, các địa phương cần tăng cường nguồn lực để củng cố và phát triển hệ thống cơ sở vật chất, trang - thiết bị văn hóa, thể thao đáp ứng nhu cầu của người dân; xây dựng quy chế quản lý, sử dụng các trang - thiết bị ở trung tâm văn hóa - thể thao xã và nhà văn hóa thôn một cách bài bản. Cùng với đó là tăng cường kiểm tra, giám sát việc đầu tư xây dựng các thiết chế văn hóa.
