Khi giới trẻ nhận thức lệch chuẩn.
“Đồng lõa” với những clip “bẩn” kiếm bội thu
Youtube đã xóa kênh Khá "bảnh" sau khi có công văn đề nghị của Cục Phát thanh - Truyền hình và Thông tin điện tử (Bộ Thông tin Truyền thông) ngày 2/4/2019. Và ngày 3/4/2019, Khá "bảnh" tức Ngô Bá Khá (sinh năm 1993, xã Tam Sơn, Thị xã Từ Sơn, Bắc Ninh) đã bị cơ quan CSĐT Công an Thị xã Từ Sơn khởi tố vì tội đánh bạc và tổ chức đánh bạc. Ngày 4/4/2019, YouTube tiếp tục xóa kênh Dương Minh Tuyền. Hai kênh Youtube này có những clip với lượt xem cao, tương tác lớn, thường xuyên lọt top trending.
Số liệu của Socialblade cho thấy, kênh Youtube của Khá "bảnh" được xếp vào nhóm A - (mức gần như cao nhất) với gần 2 triệu người theo dõi, 410 video đã đăng tải cùng gần 400 triệu lượt xem. Trung bình mỗi ngày kênh của Khá "bảnh" có thêm 11.500 subcriber và 2,17 triệu lượt xem, mỗi tháng có hơn 345.000 subcriber và 65,2 triệu lượt xem. Cách đây mấy tháng Khá được Google trả tiền, có tiền Khá tiếp tục làm các clip khác đăng lên mạng xã hội. Ban đầu, Khá được 7.000- 8.000USD/tháng, tháng cao nhất được trả tới 19.500USD (hơn 400 triệu đồng). Thậm chí, Youtube còn khuyến khích kênh Khá "bảnh" bằng việc trao thưởng nút vàng, nút bạc và ăn chia hàng nhiều nghìn USD tiền quảng cáo mỗi tháng với Khá "bảnh".
Tuy kém kênh của Khá "bảnh", nhưng kênh Youtube của Dương Minh Tuyền có tới hơn 500.000 người đăng ký. Và vẫn được Youtube bật tính năng kiếm tiền. Trong một video trước đây, Dương Minh Tuyền khoe mỗi tháng kiếm hơn 180 triệu tiền quảng cáo Youtube.
Nếu như những kênh Youtube của Khá "bảnh" và Dương Minh Tuyền là những clip giàu văn hóa, hay phản ánh cuộc sống đời thường thì sẽ rất có ích. Nhưng ngược lại, những clip được đăng chủ yếu là phản văn hóa, phản đạo đức, vi phạm pháp luật. Ví dụ khoảng 9h ngày 7/3/2019, Khá cùng một một nhóm thanh niên điều khiển ôtô đỗ tại làn khẩn cấp trên cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, xuống xe, dàn hàng ngang chụp ảnh giữa cao tốc. Chiều 21/3/2019, lực lượng chức năng đã lập biên bản hành chính xử phạt Khá 5,5 triệu đồng và tước giấy phép lái xe 2 tháng về lỗi dừng đỗ xe trên cao tốc. Bị phạt xử lý hành chính số tiền quá ít ỏi so với khoản thu kiếm được nên không răn đe được Khá. Vì vậy, cuối tháng 3/2019, Khá "bảnh" tiếp tục đăng tải một video clip lên trang Youtube với tựa đề: “Anh Bảnh đi xe bị ngã, nên bực mình đốt xe luôn”. Trong clip, Khá "bảnh" rủ bạn của mình dùng gậy sắt đập nát và đổ xăng đốt xe. Vụ việc này khiến Khá "bảnh" bị công an triệu tập lên làm việc nhưng chưa kịp xử lý thì bị bắt về tội đánh bạc. Trong khi đó, Dương Minh Tuyền là đại diện cho thế hệ "giang hồ mạng". Nhân vật này nổi tiếng với những video chửi bới từ năm 2014.
Chế tài mạnh tay, quay lưng với hiện tượng lệch chuẩn
Đáng buồn thay là hiện tượng lệch chuẩn văn hóa trong bộ phận thanh niên như Khá “bảnh” và Dương Minh Tuyền không phải số ít. Trong khi cơ quan chức năng còn chưa quản lý được tốt và hệ thống chính sách dễ dãi của các nền tảng xã hội như Youtube, Facebook chỉ nhăm nhe đến lợi nhuận mà không quan tâm đến tác động xấu cho xã hội chắc rằng sẽ còn tạo ra những loại Khá “bảnh”, Dương Minh Tuyền khác. Tại buổi họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 3/2019 diễn ra chiều 2/4, Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Hoàng Vĩnh Bảo cho biết: Bộ đang tích cực làm việc với các mạng xã hội nước ngoài, đấu tranh với Facebook và Google để giảm thiểu các nội dung phản cảm, tiêu cực, tục tĩu…
Tục tĩu, bạo lực, lệch chuẩn văn hóa lại thu hút người xem. Có người có thể chỉ dừng ở mức tò mò, nhưng nhiều người khác (có khi cả người lớn và người mang danh nghệ sĩ) có thể lại học đòi. Càng đông người xem, càng nhiều quảng cáo, càng thu bộn tiền. Có tiền lại đầu tư clip bẩn. Cái vòng xoáy tội lỗi phản đạo đức, phản văn hóa này nếu không bị chặn đứng, sẽ khiến văn hóa dần bị nhuộm đen.
Với những doanh nghiệp uy tín, lẽ nào lại chấp nhận để Youtube, Facebook và Google… đưa nhãn hiệu của mình gắn với những clip bẩn? Nhãn hiệu của công ty có thể sẽ được biết đến nhanh hơn, nhưng sụp đổ cũng nhanh hơn. Vì lẽ đó, mới đây, Ngân hàng Hàng hải Việt Nam (MSB) tuyên bố tạm dừng tất cả quảng cáo trên Youtube để tiến hành rà soát. Lý do mà đại diện MSB đưa ra là “MSB chỉ lựa chọn quảng cáo trên những nội dung phù hợp với quy định của pháp luật, đạo đức và tích cực. MSB phối hợp cùng đơn vị quảng cáo tiến hành rà soát trước khi thực hiện và rà soát định kỳ hàng tuần các nội dung, chủ đề không liên quan để loại trừ. Trước đó, năm 2017, các doanh nghiệp có sản phẩm quảng cáo, như Vinamilk, Vinhomes, Ford Việt Nam... cũng đã yêu cầu tạm dừng quảng cáo trên Youtube và sẽ tiếp tục dừng quảng cáo trên kênh này nếu Google và các đại lý quảng cáo không có giải pháp ngăn chặn triệt để các nội dung không phù hợp được đăng tải tràn lan trên kênh này.
Để hiện tượng lệch chuẩn văn hóa như Khá “bảnh”, “thánh chửi” Dương Minh Tuyền không còn tràn lan, thiết nghĩ, không chỉ cơ quan quản lý cần có những chế tài mạnh tay mà các doanh nghiệp, người xem hãy quay lưng lại với những clip bẩn này.
