Nghệ nhân, đồng thầy Phạm Thị Đoan Trang trong Liên hoan diễn xướng hát văn, hát chầu văn toàn quốcNhân dịp vào tháng tiệc Quan tại Đền Quan Lớn Tuần Tranh (Ninh Giang, Hải Dương), chúng tôi may mắn có được nhân duyên gặp gỡ đồng thầy Phạm Thị Đoan Trang và đã được bà chia sẻ về cơ duyên đến với đạo Mẫu cũng như con đường giữ gìn nét văn hóa truyền thống của dân tộc của bà. Sinh ra và lớn lên tại mảnh đất thiêng có truyền thống thờ Mẫu và là nơi thờ Đức Thánh Trần. “Mọi sự trên đời đều phải tùy duyên”, người con gái Nam Định ấy sinh ra vốn đã mang nặng trong mình mối nhân duyên phụng thờ Thánh, thờ Mẫu, bà được thừa hưởng theo tín ngưỡng tâm linh của gia đình, kế thừa truyền thống cha truyền con nối, đời đời gìn giữ bảo tồn những di sản văn hóa vô giá của dân tộc và đời bà là đời thứ 5 được kế thừa phục sự việc thánh. Để rồi khi đã quá nửa đời người bà vẫn nhất tâm theo Phật, thật tâm theo Thánh.
Nhân duyên và kế thừa giá trị bảo tồn văn hóa dân tộc
Năm 1985, nghệ nhân Phạm Thị Đoan Trang được đồng thầy là sư cụ Thích Đàm Thu, trụ trì chùa Lạc Viên, quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng hồi hướng, mở phủ và truyền dậy cho các kỹ năng về Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu. Từ đó, bà chính thức tham gia thực hành di sản văn hóa phi vật thể, tham đóng góp bảo tồn, tôn tạo nhiều đền, đình, chùa trên cả nước. Từ năm 1995 đến nay, thanh đồng Phạm Thị Đoan Trang đã có nhiều đóng góp tích cực như phát tâm công đức tôn tạo mái đền cung Công đồng, Phủ Bóng, Ý Yên, Nam Định; tôn tạo đền Quan đệ nhị Phố Cát, Cung Mẫu Cửu tại đền Rồng (Thanh Hóa); tôn tạo đền Xích Đằng (Hưng Yên); tích cực tham gia các hoạt động do Trung tâm Nghiên cứu và Bảo tồn Văn hóa Tín ngưỡng Việt Nam tổ chức; tham gia Hội thảo - giới thiệu Tín ngưỡng thờ Mẫu tại Hàn Quốc (năm 2012 và 2013), Myanmar (2018), Ấn Độ (2020)…
Với những đóng góp tích cực này, năm 2015 bà được Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam, Trung tâm Nghiên cứu và Bảo tồn tín ngưỡng Việt Nam trao tặng danh hiệu Nghệ nhân dân gian và Kỷ niệm chương Vì sự nghiệp văn nghệ dân gian Việt Nam cho các thanh đồng trong lĩnh vực thực hành văn hóa tín ngưỡng thờ Mẫu. Đây là danh hiệu đầy ý nghĩa nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các thanh đồng trong việc bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa của tín ngưỡng thờ Mẫu. Năm 2018, bà được Hội Di sản Văn hóa Việt Nam tặng Kỷ niệm chương Vì sự nghiệp di sản văn hóa Việt Nam do đã có đóng góp tích cực vào sự nghiệp bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc. Ngoài ra, bà còn có nhiều đóng góp trong các hoạt động từ thiện, phong trào “Đền ơn đáp nghĩa”, giúp đỡ các hoàn cảnh khó khăn tại địa phương.
Một lòng giữ lại hồn Thánh, hoằng dương đạo Mẫu
Nghệ nhân, đồng thầy Phạm Thị Đoan Trang trong Liên hoan diễn xướng hát văn, hát chầu văn toàn quốcBà chia sẻ “Những vinh dự mà tôi nhận được, đó là sự ghi nhận những đóng góp to lớn của chúng tôi trong việc phát huy và gìn giữ đạo Mẫu tốt đẹp của dân tộc. Tôi sẽ tiếp tục nỗ lực hơn nữa trong việc bảo tồn, truyền dạy các giá trị văn hóa tín ngưỡng thờ Mẫu tại địa phương và nhiều tỉnh, thành phố khác trong cả nước cũng như gìn giữ nét văn hóa này không bị “biến dạng” khi mà Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại”. Năm 2020, Hội đồng Thi đua TP Hải Phòng đã đề nghị Hội đồng Thi đua Nhà nước phong tặng Nghệ nhân Ưu tú cho bà Phạm Thị Đoan Trang. Vào 16-19/4/2021 Bộ Văn Hóa Thể Thao và Du Lịch - Cục Văn Hóa Cơ Sở và các ban ngành tổ chức chương trình liên hoan hát chầu văn được tổ chức tại tỉnh Vĩnh Phúc, bà vinh dự được góp mặt tham gia biểu diễn một tiết mục và được trao tặng giải nhất toàn đoàn. Nghệ nhân thanh đồng Phạm Thị Đoan Trang chia sẻ.
