Trong bài viết đăng tải trên Tạp chí Nông thôn và Phát triển, nhà báo Vương Xuân Nguyên viết: “Giữa bối cảnh truyền thông hiện đại, khi thông tin bủa vây và sự chú ý của độc giả trở nên quý giá hơn bao giờ hết”, thì việc nhận diện và tránh xa những biểu hiện lệch chuẩn trong nội dung báo chí không còn là lựa chọn – mà là điều kiện tiên quyết để giữ vững niềm tin công chúng.
Ông gọi đó là quy tắc “4N”: Nhàm – Nhạt – Nhảm – Nhăng.
“Nhàm” là dấu hiệu của sự cũ kỹ, thiếu sáng tạo – những dòng tin lặp lại đến mức vô cảm, đọc xong như chưa từng đọc. “Nhạt” là bài viết thiếu cảm xúc, không chiều sâu, không chạm được đến suy nghĩ và cảm nhận của người đọc. “Nhảm” là sự dễ dãi trong chọn đề tài, giật gân câu khách nhưng rỗng tuếch về nội dung. Và “nhăng” là cách trình bày rối rắm, thiếu mạch lạc – khiến độc giả hoang mang, thậm chí hiểu sai vấn đề.
Nhà báo Vương Xuân Nguyên – người đề xuất quy tắc “4N” trong báo chí hiện đại, nhấn mạnh rằng người làm báo cần vượt qua nhàm chán, hời hợt, giật gân và lộn xộn để giữ vững niềm tin độc giả.
Điều đặc biệt là nhà báo Vương Xuân Nguyên không chỉ dừng lại ở việc chỉ ra cái sai. Ông đưa ra hướng đi cụ thể, đầy tính thực tiễn.
Muốn tránh “nhàm”, người làm báo cần không ngừng làm mới tư duy, trau dồi tri thức, và bước ra khỏi vùng an toàn để tìm kiếm chất liệu sống. “Sự sắc sảo của một cây bút không nằm ở độ dài bài viết, mà ở khả năng phát hiện điều bất thường trong cái bình thường” – ông khẳng định. Với “nhạt”, thì phải viết bằng sự thấu cảm, nhập tâm vào câu chuyện. Báo chí không thể chạm đến người đọc nếu chính người viết không thấy rung động. Còn “nhảm” và “nhăng” – hai căn bệnh thời mạng xã hội – thì cần phải được ngăn chặn từ gốc rễ đạo đức làm nghề.
Chân dung người làm báo trong thời đại số, theo ông, không thể chỉ giỏi kỹ thuật. Họ phải có bản lĩnh nhận ra ranh giới giữa cái hấp dẫn và cái thật, giữa cái câu khách và cái có ích. “Chất riêng” của một tác phẩm báo chí, do đó, không nằm ở sự hoa mỹ, mà nằm ở bản lĩnh của người viết – dám nhìn khác, viết khác, nhưng vẫn giữ trọn đạo đức và trách nhiệm.
Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 – 21/6/2025), là dịp để người làm báo nhìn lại hành trình nghề nghiệp, giữ vững đạo đức báo chí và vượt qua những “4N” trong thời đại truyền thông số.
Kỷ niệm 100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam không chỉ là dịp vinh danh lịch sử vẻ vang của nền báo chí nước nhà, mà còn là khoảnh khắc để từng người làm báo tự soi lại ngòi bút của mình – đang viết để duy trì công việc, hay đang viết để tiếp nối một sứ mệnh?
“Viết báo không phải để tồn tại, mà để kiến tạo niềm tin” – lời kết đầy bản lĩnh mà ông để lại trong bài viết, cũng là một lời thức tỉnh gửi đến tất cả những người đang cầm bút hôm nay. Trong kỷ nguyên đầy hỗn loạn thông tin, báo chí chỉ có thể đi xa nếu được dẫn lối bằng kỹ năng, bản lĩnh và lương tri.
