Ngày 15-9 tại Hà Nội, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh phối hợp cùng Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Hội đồng Lý luận Trung ương và Bộ Khoa học & Công nghệ đã tổ chức hội thảo quan trọng về Trí tuệ Nhân tạo (AI). Sự kiện là diễn đàn để các nhà lãnh đạo, chuyên gia và giới nghiên cứu cùng nhau phân tích sâu sắc những tác động đa chiều của AI, từ đó đề xuất các chính sách chiến lược. Mục tiêu là giúp Việt Nam chủ động nắm bắt cơ hội, kiểm soát hiệu quả các rủi ro, và định hướng phát triển AI theo hướng tự chủ công nghệ, nhân văn và bền vững, vì lợi ích quốc gia và cộng đồng.
AI đem lại sức mạnh gần như “không giới hạn”. Công nghệ này có thể giúp tăng năng suất lao động, giảm chi phí sản xuất, mở ra những mô hình kinh doanh mới, đồng thời cải thiện chất lượng dịch vụ y tế, giáo dục, hành chính công. Những ứng dụng như chẩn đoán bệnh qua hình ảnh, trợ lý ảo trong học tập hay quản lý đô thị thông minh đều chứng minh tiềm năng to lớn của AI trong nâng cao chất lượng sống của nhân dân. Đây chính là cơ hội để Việt Nam bứt phá, thu hẹp khoảng cách phát triển với các quốc gia tiên tiến.
Tuy nhiên, cùng với tiềm năng khổng lồ, AI cũng mang trong mình những thách thức chưa từng có. Việc ứng dụng AI thiếu kiểm soát có thể dẫn đến tình trạng xâm phạm quyền riêng tư, sai lệch thông tin, thậm chí đe dọa an ninh quốc gia. Tự động hóa có thể khiến nhiều lao động mất việc, tạo áp lực lớn lên thị trường lao động truyền thống. Khoảng cách số giữa các nhóm dân cư, các vùng miền có nguy cơ gia tăng, kéo theo những vấn đề xã hội phức tạp. Điều này đòi hỏi phải có cơ chế quản lý và định hướng phát triển kịp thời, đúng đắn.
Đảng và Nhà nước ta đã khẳng định rõ: phát triển AI phải đặt trong mục tiêu tối thượng là phục vụ và bảo vệ nhân dân. Công nghệ chỉ có ý nghĩa khi góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân, bảo đảm công bằng xã hội, củng cố an ninh quốc gia và khơi dậy sức mạnh toàn dân tộc. Chính vì vậy, cùng với việc thúc đẩy nghiên cứu, ứng dụng AI, cần đặc biệt quan tâm đến việc hoàn thiện hành lang pháp lý, tăng cường quản trị dữ liệu, bảo vệ quyền riêng tư và an ninh mạng.
Đặc biệt, nhân dân không chỉ là đối tượng thụ hưởng mà còn là chủ thể trong quá trình này. Thông qua giám sát, phản biện xã hội và tham gia vào các hoạt động chuyển đổi số, mỗi công dân sẽ góp phần bảo đảm AI phát triển đúng hướng, phục vụ đúng mục tiêu vì con người. Đây chính là yếu tố then chốt để củng cố niềm tin, phát huy sức mạnh toàn dân trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời đại số.
Một nhiệm vụ quan trọng là phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Việt Nam cần đầu tư mạnh mẽ cho giáo dục, đào tạo, xây dựng đội ngũ chuyên gia AI, đồng thời trang bị kiến thức công nghệ cơ bản cho toàn dân để không ai bị bỏ lại phía sau trong tiến trình chuyển đổi số. Nhân dân vừa là người thụ hưởng, vừa là chủ thể tham gia phản biện, giám sát và ứng dụng AI vào cuộc sống. Đây là cách tốt nhất để phát huy dân chủ, củng cố niềm tin xã hội và bảo đảm AI phát triển đúng hướng.
Bên cạnh đó, hợp tác quốc tế cũng là yếu tố không thể thiếu. Trong bối cảnh toàn cầu hóa, không một quốc gia nào có thể phát triển AI một cách biệt lập. Việt Nam cần chủ động tham gia vào các diễn đàn quốc tế, hợp tác trong nghiên cứu, chia sẻ dữ liệu và kinh nghiệm, đồng thời giữ vững độc lập, tự chủ về công nghệ, tránh sự lệ thuộc có thể gây nguy cơ đối với an ninh, chủ quyền quốc gia.
Trong kỷ nguyên AI, sức mạnh quốc gia không chỉ được đo bằng tiềm lực kinh tế hay quân sự, mà còn bởi năng lực làm chủ và định hướng công nghệ. Nếu tận dụng được cơ hội, vượt qua thách thức và giữ vững định hướng “AI vì nhân dân, phục vụ nhân dân”, Việt Nam hoàn toàn có thể bứt phá, khẳng định vị thế mới trên bản đồ thế giới. AI sẽ không chỉ là công cụ tăng trưởng, mà còn là nền tảng để xây dựng một xã hội nhân văn, công bằng, văn minh và thịnh vượng.
Đó chính là trách nhiệm chính trị, là cam kết của chúng ta trong thời đại mới: đưa trí tuệ nhân tạo trở thành sức mạnh đồng hành cùng dân tộc, vì cuộc sống ấm no, hạnh phúc của nhân dân, và vì một Việt Nam hùng cường, vươn mình sánh vai cùng cường quốc năm châu.
