Ảnh tác giả chụp năm 2020 khi ghé thăm dòng sôngKhác với các lần trước thì gọi thêm bạn bè ở gần đên nhậu, lần này covít coveo nên chỉ tụ tập được ba thằng tại tư dinh của Lê Minh Khôi ngay bên bờ sông Dinh nơi có nhiều kỷ niện của tuổi thơ các thế hệ trẻ con của xóm Độc Lập xưa với hơn hai mươi nóc nhà của thủa thiếu thời. Đúng là “qua một thời xiêu bạt tôi lại về úp mặt vào sông quê” khi đã bước vào ngưỡng U80 của lứa bọn chúng tôi.
Kể cũng ra cũng thú vị thật, hắn cũng như tôi, tốt nghiệp cấp 3 năm 1970 thi đại học năm đầu tiên khi nhà nước tuyển sinh bằng thi cử chứ không tuyển chọn, đang chờ kết quả thì lên đường vào chiến trường Nam Lào - Đường 9 theo tiêng gọi thiêng liêng của non sông đất nước. Sau khi ra quân năm 1972 khi kết thúc chiến dịch tự ôn thi vào đại học. Năm đó tôi đạt điểm cao được đi du học Đông Âu, nó đổ trường Đại học Nông Nghiệp 1 và ra trường hai đưa đều làm cùng cơ quan là Viện QH&TKNN (NIAPP) một Viện khoa học lớn của Bộ NN&PTNT. Tôi làm ở cơ quan Viện ở Hà Nội nó làm ở Đoàn QH tỉnh Bình Trị Thiên sau chuyển sang dạy ở Đại học Nông -Lâm Huế. Là kỹ sư nông nghiệp, quan chức hẳn lấy vợ là cô gái Huế mộng mơ, xinh xắn, nói năng nhỏ nhẹ, cô gái có nhà ở cạnh cái trụ sở của Đoàn QHTW ở gần chợ Tây Lộc của hắn thời sai giải phóng miền Nam 1975 và đóng đinh luôn tại đó cho đến khi nghỉ hưu. Khi Đoàn QH ở Bình Trị Thiên giải thế do đã hoàn thành sứ mạng, hắn ở lại Huế và vào làm giảng viên trường Đại học Nông Lâm Huế, lên đến chức Phó khoa Quản lý đất, cứ tưởng về hưu hắn cũng ở “Huế thương” bởi nhà cửa đã xây dựng khang trang... Vậy mà không ngờ hắn dẫn cô gái Sông Hương thơ mộng của hắn về quê xóm Độc lập quê cha đất tổ, nơi hắn sinh ra, mua miếng đất cạnh bờ sông Dinh heo hút bóng người, nơi có cái thác ồ ồ thơ mộng của lứa trẻ con chúng tôi qua bao thế hệ. Hắn làm cái nhà gỗ kiểu cổ truyền và sống với thiên nhiên cây cỏ sông nước, mặc con cái đã lớn khôn, đứa ở Huế, đứa công tác ở Bình Thuận, đứa lập nghiệp ở Sài Gòn.
Khu vườn nhà hắn ở là khu biệt lập với cư dân xóm, cây cối um tùm, xanh tươi quanh năm, hắn trồng đủ loại cây trái, mùa nào quả đó, rau xanh, rau gia vị hắn tự trồng thứ nào cũng một ít, sae, mơ lông, ngò tây, húng quế... gà qué thì hắn nuôi đầy vườn, có cả ngan và chó. Hắn thực hiện rất đúng nghĩa với câu tuổi già về quê sống vui thú điền viên của các cụ dạy. Cứ mỗi lần từ Hà Nội về quê là tôi ra nhà hắn chơi và lần nào cũng tổ chức nhậu, bởi sẵn đồ nhậu khi thì con gà, khi con ngan hay chạy vù xuống chợ xã gần đấy thứ gì cũng có, đồ nhậu thì vô tư, cá, mực biển, cá đồng tôm cua, ốc...đều có cả. Nhậu thì Bia hay Rượu, mà rượu nhà hắn rất nhiều loại, hắn ngâm rượu với cũng đủ loại dược liệu chủ yếu là phục vụ bạn bè. Vợ hắn, cô gái Huế xinh đẹp nay là lão bà bà tóc bặc trắng nhưng vẫn nấu ăn rất ngon, vẫn trổ tài nấu nướng cho chồng và bạn bè của chồng mỗi khi gặp nhau. Có điều nấu xong dọn lên là lão bà không nhậu cùng mà... về cấm cung. Dân ở quê tôi bảo, sao hắn dại thế, nhà cao cửa rộng ở cố đô Huế sao lại bỏ về quê lại mua đất ở rìa xóm Độc Lập để ở ngay bờ sông hẻo lánh mà ở vậy. Riêng tôi thì phục hắn và lão bà của hắn khi theo chồng dù có đến nơi chân trời góc biển ở nơi nào đó trong cuộc đời này. Có điều đi đâu khoảng một hai tiếng lại phải về với bà lão, mà cái đó tôi cũng thua nó luôn. Riêng tôi thì cảm phục hắn và cả luôn vợ hắn cố gái Huế mộng mơ vì đã bỏ xứ sông Hương mơ mộng đề theo chông ra dòng sông Dinh nhỏ và giàu chất thơ quê tôi.
Mỗi dịp về quê là chúng tôi ra ngắm dòng sông tuy không còn quen thuộc như xưa bởi sự tàn phá khốc liệt của chiến tranh và sự ham hố của con người đã gần như biến dòng sông thơ mộng sắp thành con sông hấp hối với việc ngân sông làm đập nước, xây nhà máy trên thượng nguồn con sông... Không biết sông có nghĩ như tôi không... Bao giờ cho đến ngày xưa.
Theo Trái tim Người lính
