Toàn cảnh.
Sáng ngày hôm nay 24/12/2019, tại thành phố Thái Bình, tỉnh Thái Bình, Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam (gọi tắt là Liên hiệp Hội Việt Nam) cùng với Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật tỉnh Thái Bình tổ chức hội thảo “Chia sẻ kỹ năng truyền thông phổ biến kiến thức”.
Tham dự hội thảo có các đồng chí Nguyễn Hoàng Giang - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thái Bình, TS Phan Tùng Mậu - Phó Chủ tịch Liên hiệp hội Việt Nam (LHHVN); ThS Phạm Thị Bích Hồng - Phó trưởng ban TT&PBKT; ThS Bùi Kim Tuyến - Trưởng ban TV, PB&GĐXH, LHHVN; TS Đặng Cảnh Linh - Trưởng ban, Ban TT&PBKT, LHHVN, và đại diện Liên hiệp các Hội khoa học và kỹ thuật tỉnh Thái Bình, Thanh Hóa, Thái Nguyên, Hải Dương, Hải Phòng.
Kết quả hoạt động truyền thông, phổ biến kiến thức trong giai đoạn hiện nay
Thực hiện nhiệm vụ mà Đảng đã giao cho, căn cứ các quy định của Nhà nước về phổ biến kiến thức khoa học kỹ thuật, công nghệ cho người dân, Liên hiệp Hội Việt Nam đã chủ động thực hiện việc tập hợp đội ngũ trí thức các nhà khoa học trong hệ thống, triển khai nhiều hoạt động và đã đạt một số kết quả.
Theo thống kê trên giấy phép và đăng ký hoạt động, năm 2015, toàn hệ thống Liên hiệp Hội Việt Nam có 103 cơ quan báo chí và 402 ấn phẩm thông tin báo chí (gồm các báo, tạp chí, bản tin, trang tin điện tử tổng hợp), đến cuối năm 2018 đã tăng lên 112 cơ quan báo chí với 415 ấn phẩm thông tin báo chí.
Hiện nay, Đoàn chủ tịch Hội đồng Trung ương Liên hiệp Hội Việt Nam trực tiếp là cơ quan chủ quản 4 cơ quan báo (Báo Khoa học và Đời sống, báo Đất Việt, Báo Điện tử Kiến thức và Báo điện tử Tầm Nhìn); Thời báo Kinh tế, Báo Kinh tế Nông thôn, Báo Người tiêu dùng, Báo Năng lượng mới, Báo Pháp luật và Đời sống, Báo Một Thế giới (trực thuộc các hội ngành toàn quốc), Báo Khoa học phổ thông (trực thuộc Liên hiệp hội thành phố Hồ Chí Minh).
Liên hiệp Hội Việt Nam còn có rất nhiều các tạp chí chuyên ngành và đa ngành, các hội thành viên (Hội ngành toàn quốc và Liên hiệp Hội địa phương) là cơ quan chủ quản 82 cơ quan báo/tạp chí; các tổ chức khoa học và công nghệ trực thuộc Liên hiệp Hội Việt Nam chủ quản 26 tạp chí khoa học chuyên ngành và liên ngành.
Có thể nói rằng đây là kênh chủ lực của Liên hiệp Hội Việt Nam trong việc tuyên truyền chủ trương của đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước; phản ánh, cập nhật các thông tin kinh tế, văn hóa xã hội, cộng đồng; phổ biến kiến thức, chuyển giao tiến bộ khoa học, kỹ thuật công nghệ vào sản xuất và đời sống, góp phần nâng cao dân trí, cải thiện chất lượng sống cho người dân.
Hiện nay, Liên hiệp Hội Việt Nam cũng đang nghiêm túc và khẩn trương tiến hành thực hiện quy hoạch báo chí theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Quyết định 362/QĐ-TTg ngày 3/4/2019 Phê duyệt Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025. Tháng 8/2019, Liên hiệp Hội Việt Nam đã cơ bản hoàn thành Đề án báo chí của Liên hiệp Hội Việt Nam giai đoạn 1 và báo cáo cơ quan chức năng.
TS Phan Tùng Mậu - Phó Chủ tịch Liên hiệp hội Việt Nam (LHHVN)
Trong thời gian tới, Liên hiệp Hội Việt Nam sẽ cố gắng thực hiện tốt lộ trình quy hoạch báo chí theo tinh thần của Đề án nhằm xây dựng 01 cơ quan báo chí vững mạnh, có uy tín, là tiếng nói của trí thức, các nhà khoa học, thực hiện tốt các nhiệm vụ tuyên truyền chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, phổ biến kiến thức KH&CN, tư vấn, phản biện và giám định xã hội góp phần xây dựng và phát triển nâng cao vị thế của tổ chức trí thức KH&CN hàng đầu của Việt Nam.
Đánh giá chung hoạt động truyền thông, phổ biến kiến thức trong giai đoạn hiện nay
Hoạt động truyền thông và phổ biến kiến thức KH&CN là sứ mệnh quan trọng và cũng là thế mạnh của Liên hiệp Hội Việt Nam và các hội thành viên, nơi tập hợp đội ngũ trí thức KH&CN, các chuyên gia giỏi, giàu kinh nghiệm và tâm huyết trong việc truyền bá kiến thức cho cộng đồng, người dân và xã hội. Giai đoạn 2015-2019, hoạt động truyền thông và phổ biến kiến thức đã có nhiều bước tiến và đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận. Hoạt động này đã được thực hiện thường xuyên, liên tục, diễn ra ở hẩu hết các tổ chức, hội thành viên trong hệ thống Liên hiệp Hội Việt Nam từ trung ương đến các địa phương trong cả nước. Thông qua gần 400 tờ báo, tạp chí, bản tin, trang tin điện tử và nhà xuất bản, Liên hiệp Hội Việt Nam đã không ngừng đẩy mạnh việc tuyên truyền, phổ biến kiến thức trong nhân dân về chủ trương của đảng, chính sách pháp luật của nhà nước, các kiến thức mới, tiến bộ khoa học kỹ thuật mới giúp nâng cao dân trí, bảo vệ sức khỏe nhân dân, tăng tính thích ứng và ứng phó với biến đổi khí hậu, nâng cao chất lượng sống cho người dân trên khắp vùng miền đất nước.
Liên hiệp Hội Việt Nam và các hội thành viên đã tổ chức hàng ngàn hội thảo, tọa đàm, các chương trình tập huấn nâng cao kỹ năng nghiệp vụ báo chí, truyền thông và phổ biến kiến thức cho hàng triệu lượt người tham dự. Trong giai đoạn 2015-2019, Liên hiệp Hội Việt Nam đã phối hợp và hỗ trợ 100 lượt hội thành viên với tổng kinh phí là 6 tỷ đồng thực hiện các hoạt động phổ biến kiến thức tại đơn vị. Số kinh phí này tuy chưa nhiều nhưng đã là nguồn động viên lớn và góp phần để các hội thành viên nhân rộng các mô hình phổ biến kiến thức của đơn vị mình.
Liên hiệp Hội Việt Nam cũng chú trọng đẩy mạnh công tác truyền thông, giới thiệu kết quả hoạt động của toàn hệ thống thông qua trang tin điện tử tổng hợp vusta.vn ở cả hai phiên bản tiếng Việt và tiếng Anh. Trang tin đã tiếp cận tốt với bạn đọc trong nước và quốc tế, từ đó tăng cường mối liên hệ hợp tác nhiều chiều giữa các tổ chức thuộc Liên hiệp Hội Việt Nam với xã hội và bạn bè quốc tế.
Liên hiệp Hội Việt Nam cũng đã triển khai xây dựng Đề án Quy hoạch báo chí giai đoạn 2019-2020 theo tinh thần của Quyết định số 362-QĐ/TTg ngày 3/4/2019 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025. Theo đó, Liên hiệp Hội Việt Nam sẽ thực hiện quy hoạch theo hướng thành lập, phát triển và quản lý hiệu quả 01 cơ quan báo (ngôn luận) của Liên hiệp Hội Việt Nam trên cơ sở sát nhập các cơ quan báo chí hiện có, thực hiện nhiệm vụ chính trị của Liên hiệp Hội Việt Nam là tiếng nói của giới trí thức khoa học và công nghệ, có tầm vóc và uy tín, có trách nhiệm với tổ quốc, nhân dân, có tầm ảnh hưởng sâu rộng đối với công chúng trong và ngoài nước, tuân thủ Luật báo chí và pháp luật Việt Nam. Bên cạnh đó, Liên hiệp Hội Việt Nam cũng sẽ thực hiện phát triển và quản lý hiệu quả 01 cơ quan tạp chí khoa học liên ngành của Liên hiệp hội Việt Nam, là nơi giới thiệu, công bố các công trình nghiên cứu, các sản phẩm khoa học, ứng dụng, thông tin khoa học và công nghệ của Liên hiệp Hội Việt Nam và các hội thành viên.
Liên hiệp Hội Việt Nam cũng chú trọng công tác xuất bản. Bên cạnh việc Nhà xuất bản Tri thức tiếp tục xuất bản các đầu sách thuộc tủ sách Tri thức tinh hoa và Tri thức phổ thông, Liên hiệp Hội Việt Nam cũng đã xuất bản 60 bản tin phổ biến kiến thức và 14 chuyên đề phổ biến kiến thức dưới dạng bản tin điện tử trên trang vusta.vn. Đây là tài liệu được đánh giá là hữu ích cho bạn đọc và các liên hiệp hội tỉnh/thành phố tham khảo trong việc xây dựng các chương trình, nội dung phổ biến kiến thức của mình trong suốt 5 năm qua. Các hội thành viên cũng thường xuyên biên soạn và xuất bản một số lượng lớn các loại sách chuyên ngành, sách tham khảo, tài liệu, tờ rơi nhằm phổ biến kiến thức cho người dân và hướng dẫn người dân áp dụng tiến bộ kỹ thuật vào thực tiễn sản xuất và đời sống, trợ giúp pháp lý, bảo vệ môi trường và chăm sóc sức khỏe nhân dân.
Chia sẻ những vấn đề tại hội thảo
Trong nhiệm kỳ qua, bên cạnh việc tăng cường vận động ban hành Luật phổ biến kiến thức nhằm tạo điều kiện thuận lợi về hành lang pháp lý cho hoạt động phổ biến kiến thức của hệ thống, Liên hiệp Hội Việt Nam cũng đã tham gia xây dựng Đề án Phát triển Hệ Tri thức Việt số hóa. Đề án đã được Thủ tướng Chính phủ ban hành tại Quyết định 677/QĐ-TTg ngày 18/5/2017, trong đó Thủ tướng giao nhiệm vụ cho Liên hiệp Hội Việt Nam tham gia thực hiện “Chuẩn hóa tri thức trong một số lĩnh vực quan trọng như pháp luật, sức khỏe,…để đảm bảo chính xác, tin cậy”. Đề án đã khẳng định sự tin tưởng của lãnh đạo Đảng, Nhà nước đối với đội ngũ trí thức, các nhà khoa học thuộc Liên hiệp Hội Việt Nam trong công tác phổ biến tri thức.
Một số báo cáo chia sẻ kinh nghiệm của các Hội thành viên.
Ths. Lê Hồng Sơn – Chủ tịch Liên hiệp Hội Thái Bình chia sẻ: Trong những năm qua Liên hiệp Hội Thái Bình đã cùng các hội thành viên không ngừng đổi mới nội dung, phương thức để tuyên truyền, phổ biến kiến thức nhất là kiến thức về KH&CN cho nhân dân thông qua các hình thức như: mở lớp tập huấn, hội thảo, bản tin, website, xây dựng mô hình sản xuất, triển khai các chương trình, dự án do Trung ương và các tổ chức phi Chính phủ tài trợ…Nội dung kiến thức chủ yếu trong lĩnh vực nông nghiệp và một số nội dung các lĩnh vực y học, giáo dục; xây dựng…
Từ những kết quả đạt được trong hoạt động tuyên truyền, phổ biến kiến thức chúng tôi rút ra một số bài học kinh nghiệm sau:
Một là: Liên hiệp Hội phải bám sát nhiệm vụ chính trị của tỉnh; chủ động báo cáo, tham mưu với lãnh đạo Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh những hoạt động phổ biến kiến thức để nhận được sự chỉ đạo và hỗ trợ về kinh phí. ( Liên hiệp Hội đã xây dựng kế hoạch thông tin phổ biến kiến thức giai đoạn 2015-2020 và Kế hoạch thông tin phổ biến kiến thức giai đoạn 2020-2025 đã được UBND tỉnh phê duyệt; kinh phí ngân sách chi khoảng 200 đến 300 triệu/năm)
Hai là: Phải thường xuyên quán triệt, chỉ đạo các Hội thành viên về tầm quan trọng của kiến thức khoa học công nghệ và hoạt động phổ biến kiến thức để các Hội thành viên xây dựng kế hoạch, tăng cường phối hợp tạo nguồn kinh phí để tổ chức hoạt động;
Ba là : Phải thường xuyên cập nhật những kiến thức khoa học công nghệ mới; đa dạng hóa các hình thức phổ biến và hỗ trợ các Hội thành viên phổ biến kịp thời tới nhân dân ứng dụng trong thực tiễn;
Bốn là: Phải chủ động và tăng cường phối hợp với các sở, ngành liên quan và các doanh nghiệp khoa học công nghệ để có điều kiện phổ biến kiến thức khoa học công nghệ cho nhân dân và hội viên. (Liên hiệp Hội Thái Bình đã ký kết chương trình phối hợp với: Sở Khoa học và công nghệ; Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn; Sở Tài nguyên và Môi trường, Hiệp hội doanh nghiệp tỉnh)
Chúng tôi hy vọng rằng, qua Hội thảo hôm nay, các đại biểu của Liên hiệp Hội các tỉnh, các Hội thành viên sẽ học tập lẫn nhau được nhiều bài học kinh nghiệm và đóng góp nhiều ý kiến để hoạt động phổ biến kiến thức của Liên hiệp Hội Việt nam và các tỉnh ngày càng hiệu quả góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của hội viên và nhân dân, thúc đẩy sản xuất phát triển, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân, thực hiện thắng lợi mục tiêu: “Dân giầu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh”.
Nguyễn Văn Thông - Chủ tịch Liên hiệp các hội KH&KT tỉnh Hải Dương chia sẻ:
Đối với Liên hiệp hội tỉnh Hải Dương, ngay từ những ngày đầu thành lập, Ban lãnh đạo Liên hiệp hội đã xác định hoạt động phổ biến kiến thức về khoa học kỹ thuật, công nghệ là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu. Đặc biệt trước những cơ hội mới mở ra trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang bùng nổ toàn cầu thì truyền thông, phổ biến kiến thức càng quan trọng và cấp thiết hơn bao giờ hết. Liên hiệp hội Hải Dương triển khai hoạt động phổ biến kiến thức thông qua một số hình thức là: xuất bản bản tin Khoa học và Ứng dụng, duy trì trang thông tin điện tử của Liên hiệp hội, phát Chuyên mục trên Đài Phát thanh truyền hình tỉnh và tổ chức các lớp tập huấn, nói chuyện chuyên đề, hội nghị, hội thảo...
Qua quá trình triển khai và những kết quả cụ thể thông qua hoạt động phổ biến kiến thức của Liên hiệp Hội tỉnh Hải Dương, có thể rút ra một số kinh nghiệm sau:
Thứ nhất, phải xác định rõ vị trí, vai trò của công tác phổ biến kiến thức trong hoạt động Hội.
Thứ hai, cần phối hợp với các Hội thành viên trong quá trình xây dựng nội dung cũng như triển khai hoạt động Phổ biến kiến thức.
Thứ ba, biết vận động, tranh thủ được sự hỗ trợ kinh phí.Đây là nội dụng quan trọng, điều kiện tiên quyết, quyết định thành công của hoạt động phổ biến kiến thức.
Bế mạc Hội thảo, TS Phan Tùng Mậu, Phó Chủ tịch LHHVNbày tỏ niềm vui mừng vì được phối hợp với Liên hiệp các Hội khoa học tỉnh tổ chức buổi hội thảo chia sẻ kinh nghiệm, truyền thông phổ biến kiến thức.
Theo TS. Phan Tùng Mậu, đây là một nội dung rất quan trọng trong quá trình hoạt động của Liên hiệp Hội Việt Nam. Trong thời gian qua, Liên hiệp Hội Việt Nam cũng như Liên hiệp các Hội khoa học của các tỉnh, thành phố, và các bộ, ngành Trung ương đã tích cực thực hiện nhiệm vụ quan trọng này. Bởi vì Liên hiệp Hội Việt Nam là một tổ chức có đủ năng lực để thực hiện nhiệm vụ rất quan trọng đối với sự phát triển của Liên hiệp Hội Việt Nam.
TS. Phan Tùng Mậu cũng nhấn mạnh, trong thời gian qua, hoạt động này được thông qua trong Liên hiệp Hội Việt Nam có 104 cơ quan tổ chức báo chí, 150 hội thành viên làm theo. Với lực lượng như vậy, tin rằng hoạt động thông tin phổ biến kiến thức có vị trị, vai trò và thực hiện tốt nhiệm vụ truyền thông phổ biến kiến thức.
Tuy nhiên, để làm tốt hơn nội dung quan trọng này thì vấn đề nâng cao nhận thức, nâng cao kiến thức, chia sẻ thông tin là rất cần thiết nhằm nâng cao năng lực các tổ chức, cũng như các đơn vị báo chí để thực hiện nhiệm vụ truyền thông phổ biến kiến thức, đưa kiến thức khoa học công nghệ vào cuộc sống.
