Nộm giá bể
Đặc sản trứ danh
Với nhiều người, giá bể là một cái tên vô cùng lạ lẫm và có thể chỉ lần đầu được nghe tới khi đặt chân đến Hải Phòng. Còn với người dân địa phương, giá bể hay còn được gọi là giá biển, là một loài nhuyễn thể có hình dáng khá giống với con trai nhỏ với lớp vỏ màu xanh trong khi những chiếc chân lại mang dáng hình của cọng giá đỗ. Bởi vậy mà chúng có cái tên vô cùng lạ lẫm ấy. Loài hải sản này thường sống vùi mình dưới lớp cát biển và được tìm thấy quanh năm ở Đồ Sơn, Cát Bà và Cát Hải.
Giá bể được chọn để làm món ăn phải luôn đảm bảo độ tươi ngon và to đều. Vì chúng sống trong cát nên việc làm sạch phải mất khá nhiều thời gian và công sức. Sau khi sơ chế, giá bế thường được chế biến thành hai món ăn chính, đó là giá bể xào và gỏi giá bể. Mỗi món đều chứa đựng những hương vị đặc sắc khác nhau, rất đáng để trải nghiệm. Không cầu kì, cao sang, những cái tên dân dã ấy chỉ cần nghe qua thôi mà chẳng ai lỡ ngó lơ chốitừ.
Để làm gỏi giá bể, người ta phải kì công nhặt từng con để tách phần chân và phần thân. Thay vì luộc, thân giá bể được hấp chín để giữ độ ngọt, sau đó gỡ lấy thịt còn chân giá được chần qua nước sôi. Gỏi giá pha trộn với thính gạo, riềng giã nhuyễn, chanh, lá chanh thái nhỏ và các gia vị... tất cả ngấm vào cùng nhau, hòa quyện tạo nên một hương vị đặc trưng không lẫn đi đâu được.
Còn với món xào, theo lời chị Nguyễn Hảo, người có chục năm kinh nghiệm chế biến giá bể chia sẻ: “Làm giá bể xào không cầu kì như gỏi. Giá bể được làm sạch bằng cách ngâm trong nước nhiều giờ đồng hồ để nhả hết phần cát bên trong. Tách rời phân chân và thân giá nhưng giữ nguyên lớp vỏ rồi sau đó phi thơm với hành tỏi, bột nghệ, giấm cùng các gia vị. Để tạo độ sệt cho món ăn, bột dong hay bột mì là thành phần không thể thiếu”. Giá bể sau khi nấu chín có màu vàng đặc trưng của nghệ và nước sốt thơm ngon, sánh mịn.
Hương vị giá bể
Không cầu kỳ phức tạp, thưởng thức gỏi giá bể đơn giản chỉ là đặt cái bánh tráng mỏng, dai bên ngoài, bên trong cho một lớp rau sống gồm lá mơ, lá sắn, lá đinh lăng, thêm ít khế, chuối xanh cùng chút giá bể, cuốn lại và chấm cùng nước chấm. Bên cạnh giá bể, hồn của món ăn còn nằm cả ở bát nước chấm chua cay nồng nàn mùi tỏi, ớt, vị thanh thanh như để tôn lên độ ngọt của thịt giá.
Gỏi giá bể thơm nồng mùi thính, cắn một miếng để cảm nhận sự dai giòn sần sật lạ miệng. Một cuốn nhỏ mà chứa đựng đủ vị ngọt của giá, vị chua nhẹ của khế, đắng chát của chuối xanh, hăng hăng của rau sống thấm đượm cả cái chua cay của nước chấm. Món gỏi thanh đạm, giản dị là sự kết hợp hài hòa của các nguyên liệudân dã, chỉ đơn giản thế thôi nhưng cũng đủ làm người ta mê đắm từ lúc nào không hay.
Giá bể xào
Thưởng thức gỏi giá bể phải đi kèm với cả một bát giá bể xào nữa mới trọn vị cho một bữa ăn. Giá bể xào luôn được đựng trong chiếc chậu nhôm to đặt trên bếp nên luôn giữ được độ nóng hổi. Hương vị giá bể cũng vì thế mà nghi ngút cả một góc phố, lôi kéo bước chân người qua đường.Giá bể xào ngon nhất là được thưởng thức vào mùa đông.
Giá xào thơm nồng mùi giềng, mùi nghệ như quyến rũ người ta phải đắm say trong cái vị giá ngọt ngào ấy. Giá xào giòn giòn, béo ngậy hòa quyện cùng giấm, thấm đẫm nước sốt sánh mịn, rắc chút hành lá và thêm tương ớt nữa cho dậy vị. Một chút béo ngậy, một chút chua chua, cay cay đã tạo nên hương vị thơm ngon thật khó để cưỡng lại.
Đang mê mẩn trong cái vị của gỏi giá có lẽ sẽ không thật “đã” khi bị cản trở bởi lớp vỏ của giá bể xào. Thế nhưng, thưởng thức giá bể là không thể vội. Kiên nhẫn loại bỏ từng chiếc vỏ, ẩn chứa bên trong đó là phần thịt đậm bùi, rất ít thôi mà như xâm chiếm, quyến luyến mọi giác quan. Bởi vậy mà dù có hơi mất thời gian một chút nhưng người ta vẫn có thể chờ đợi để được thưởng thức hương vị thơm ngon ấy.
Thức quà bình dị miền biển
Giá bể là món ăn tao nhã của người dân miền biển, một món ăn rất thích hợp để lai rai hồi lâu trong cái ồn ào của đường phố, đủ khiến người ta phải ngồi hàng giờ. Người dân nơi đây thưởng thức giá bể như một thói quen khó bỏ. Ngồi bên góc phố vỉa hè, thưởng thức giá bể ngắm nhìn cuộc sống nhộn nhịp và dòng người qua lại tấp nập như một cách để làm nhịp sống trôi chậm hơn.
Thức quà “độc nhất vô nhị” này được biết đến nhiều bởi những người sành ăn. Giá bể tuy lạ mà không hề đắt. Giá bình dân cho một suất ăn chỉ giao động từ 20.000 đồng đến 50.000 đồng. Lần đầu nếm thử giá bể có lẽ nhiều người sẽ cảm thấy không quen và khá e dè nhưng một khi đã trót lỡ “sa chân” thì thật khó mà có thể quên được hương vị đặc biệt ấy.
Theo lời chị Lê Hiền, một du khách chia sẻ: “Mình đã đi rất nhiều nơi nhưng hầu như không ở đâu có món giá biển độc đáo như Hải Phòng. Bởi vậy mà khi nào có cơ hội đến thăm thành phố là mình nhất định phải thưởng thức món này ở chợ Lương Văn Can”. Còn với chị Thu Phương, một người dân địa phương cho hay: “Mình say mê món ăn này đến nỗi bất cứ lúc nào rảnh là mình lại rong ruổi thưởng thức món ăn này ở khắp các khu chợ Hải Phòng. Bởi vậy mà hầu hết các quán ở thành phố mình đều đã nếm thử hết”.
Đến thành phố Hải Phòng, dạo quanh khu chợ Lương Văn Can, chợ Cát Bi, chợ An Dương, đường Dư Hàng và đường Hàng Kênh ở quận Lê Chân không khó để có thể bắt gặp màu vàng đặc trưng của giá bể. Hãy thưởng thức và cảm nhận hương vị của giá biển, một thức quà biển khơi ban tặng cho thành phố cảng.
