Vườn hoa Kim Đồng đang hoàn thiện với điểm nhấn là tòa nhà 8 mái theo kiến trúc Pháp được bảo tồn. Ảnh: Trung Kiên
Chiêm ngưỡng trong tĩnh lặng
Kiến trúc sư Nguyễn Trí Tuệ, hội viên Hội Kiến trúc sư Hải Phòng, chuyên gia nghiên cứu kiến trúc đô thị, nhất là kiến trúc Pháp kể, ngày đầu thực hiện giãn cách xã hội (1-4), tối muộn, ông rong ruổi đạp xe đi vòng thành phố, từ phố Đinh Tiên Hoàng, Hoàng Văn Thụ, Minh Khai, Hồ Xuân Hương sang phố Hoàng Diệu, Nguyễn Tri Phương (quận Hồng Bàng), qua nhà Kèn, Nhà hát thành phố chỉ để ngắm nhìn và tận hưởng vẻ đẹp của các công trình kiến trúc Pháp trên những tuyến phố này. “Có lẽ lâu lắm rồi, Hải Phòng mới tĩnh lặng đến thế, các công trình kiến trúc Pháp đẹp lạ thường. Như công trình Bưu điện thành phố, Ngân hàng Nhà nước mang nét đẹp giao thoa giữa cổ kính và hiện đại, một trong số ít công trình kiến trúc công sở hành chính vẫn được bảo tồn nguyên vẹn như thuở ban đầu; Nhà Kèn lung linh dưới ánh điện phố. Đặc biệt, giữa không gian rộng lớn, Nhà hát thành phố hiện lên nguy nga, toát lên vẻ đẹp từ nguyên mẫu Nhà hát Opera Paris (Pháp)…”. Qua lời kể của kiến trúc sư Nguyễn Trí Tuệ, người nghe như được dẫn dắt vào thế giới công trình kiến trúc Pháp nổi bật của đô thị Hải Phòng và nóng lòng muốn được chiêm ngưỡng các công trình ấy.
Các công trình kiến trúc Pháp góp phần tạo nên sắc thái riêng, đậm chất Hải Phòng. “Nhiều thành phố lớn như Hà Nội, Hồ Chí Minh cũng in đậm dấu ấn quy hoạch, kiến trúc của người Pháp, nhưng ít công trình còn giữ được vẻ đẹp nguyên bản kiến trúc Pháp như ở Hải Phòng. Vì thế, không ít kiến trúc sư ở Hà Nội hoặc sinh viên ngành kiến trúc, xây dựng về Hải Phòng tìm hiểu các công trình đặc trưng này” - bạn Nguyễn Văn Minh, ở xã Tân Dương (huyện Thủy Nguyên), học Trường đại học Xây dựng, chia sẻ đầy tự hào về thành phố Cảng, về những công trình kiến trúc Pháp nguy nga, bền vững đến cả thế kỷ.
Lập “kỷ yếu” để giữ gìn, bảo tồn
Đánh giá về các công trình kiến trúc Pháp, Chủ tịch Hội Liên hiệp văn học nghệ thuật Hải Phòng Tô Hoàng Vũ cho rằng, ở Hải Phòng có rất nhiều công trình kiến trúc Pháp có quy mô và giá trị nghệ thuật cao. Không chỉ là minh chứng lịch sử quan trọng gắn liền sự hình thành và phát triển của thành phố, mà những công trình kiến trúc Pháp còn là nguồn cảm hứng sáng tác vô tận của nhiều văn nghệ sĩ, nhất là những nhiếp ảnh gia và các kiến trúc sư, các nhà nghiên cứu kiến trúc cổ của Hải Phòng. Vì vậy, để đánh giá, tôn vinh vẻ đẹp của các công trình kiến trúc Pháp, sắp tới, Hội Liên hiệp văn học nghệ thuật Hải Phòng tổ chức cuộc thi ảnh lần đầu về đề tài kiến trúc và quy hoạch. Qua cuộc thi, giới nhiếp ảnh có thể gửi gắm phần nào thông điệp về bảo tồn, giữ gìn các công trình kiến trúc Pháp hài hòa trong quá trình quy hoạch, phát triển đô thị của thành phố.
Là một trong những người tham gia đóng góp vào quy hoạch kiến trúc thành phố, Chủ tịch Hội Kiến trúc sư Hải Phòng Võ Quốc Thái cho biết: Thành phố ngày càng phát triển nhanh, hiện đại, song cần giữ lại được những công trình kiến trúc có giá trị cao, nhất là các công trình kiến trúc Pháp. Do đó, qua 4 lần quy hoạch phát triển đô thị, thành phố xác định khoanh vùng cần giữ gìn, bảo tồn các giá trị kiến trúc Pháp để phát triển đô thị hoàn chỉnh, hài hòa giữa cổ kính và hiện đại: Từ phố Hai Bà Trưng (quận Lê Chân) đến phố Lương Khánh Thiện, ngã 6 (quận Ngô Quyền) ra tới sông Cấm, sông Tam Bạc đến đầu cầu Tam Bạc (quận Hồng Bàng). Bên cạnh đó, Hội Kiến trúc sư Hải Phòng phối hợp một số đơn vị tổ chức 2 hội thảo về vấn đề lưu giữ, bảo tồn và phát huy giá trị của các công trình kiến trúc Pháp trong năm 2019. Qua hội thảo, các chuyên gia, kiến trúc sư khẳng định thêm giá trị toàn bộ công trình kiến trúc Pháp, đề xuất thành phố nhìn nhận tổng quan để sớm định hướng quy hoạch phát triển đô thị hiện đại, nhưng vẫn giữ được nét đặc trưng của thành phố cảng biển.
Đến nay, thành phố giao Sở Xây dựng lập đề án bảo tồn các công trình kiến trúc Pháp, trong đó, có 170/300 công trình được đánh giá có giá trị lớn về lịch sử và văn hóa. Trên cơ sở đó, Sở Xây dựng lập kỷ yếu, lưu giữ lại các hình ảnh về kiến trúc này. Tín hiệu vui, khi chỉnh trang vườn hoa Kim Đồng (quận Hồng Bàng) mới đây, thành phố quyết định giữ lại công trình nhà 8 mái như minh chứng bảo tồn, giữ gìn các công trình kiến trúc Pháp có giá trị, tạo đà thành phố phát triển ngày càng hiện đại mà vẫn giữ nét đẹp cổ kính đặc trưng của Hải Phòng.
