Từ tiềm năng khí hậu đến tiềm năng xuất khẩu
Việt Nam không thiếu lợi thế để phát triển hydrogen xanh. Với bờ biển dài, vùng gió mạnh và cường độ nắng cao, nước ta được đánh giá là một trong những quốc gia có tiềm năng hàng đầu về điện gió ngoài khơi và điện mặt trời – hai nguồn năng lượng quan trọng để sản xuất hydrogen bằng công nghệ điện phân nước.
Mặc dù vậy, tiềm năng về mặt tự nhiên của Việt Nam lại chưa đáp ứng đủ. Điều đáng nói là vị trí địa lý chiến lược của Việt Nam – nằm gần những thị trường tiêu thụ hydrogen hàng đầu châu Á như Nhật Bản, Hàn Quốc – đang mở ra cánh cửa cho một ngành xuất khẩu mới mang tên “năng lượng sạch”.
“ Nếu tận dụng được lợi thế địa lý và khí hậu, Việt Nam hoàn toàn có thể vươn lên thành trung tâm sản xuất và xuất khẩu hydrogen xanh trong khu vực,” – Thạc sĩ Nguyễn Văn Thạo, chuyên gia từ Viện Năng lượng (Bộ Công Thương) nhận định.
Không chỉ là năng lượng – mà là chiến lược toàn cầu
Hydrogen xanh không đơn thuần là giải pháp công nghệ mới, mà đang được định hình như một trụ cột trong chiến lược phát triển công nghiệp năng lượng hiện đại. Tại Diễn đàn hiện thực hóa nền kinh tế hydrogen Việt Nam, ông Mai Duy Thiện – Chủ tịch Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam – khẳng định: “Hydrogen xanh là mắt xích quan trọng trong hành trình phát triển năng lượng không phát thải. Nó không chỉ giúp giảm khí nhà kính, mà còn là thước đo năng lực thích ứng với chuyển đổi xanh toàn cầu.”
Theo lộ trình của Chính phủ, sản lượng hydrogen từ năng lượng tái tạo và công nghệ thu giữ carbon dự kiến đạt 100.000 – 500.000 tấn/năm vào năm 2030, và tăng lên 10 – 20 triệu tấn/năm vào năm 2050. Đây không chỉ là con số tham vọng, mà còn là lời khẳng định cho cam kết mạnh mẽ của Việt Nam tại COP26 – hướng đến phát thải ròng bằng 0 vào giữa thế kỷ.
Chướng ngại lớn – Giải pháp nằm ở hợp tác quốc tế
Tuy nhiên, tiềm năng không tự chuyển hóa thành năng lực nếu không có nền tảng công nghệ và hành lang pháp lý vững chắc. Hiện ngành hydrogen Việt Nam vẫn đang ở giai đoạn sơ khai, đối mặt với hàng loạt thách thức: chi phí đầu tư cao, công nghệ điện phân nước chưa phổ biến, thiếu hệ thống lưu trữ và vận chuyển an toàn, thiếu khung pháp lý và cơ chế tài chính xanh hiệu quả.
Trong bối cảnh đó, hợp tác quốc tế được xem là “cú hích” quan trọng. Việc liên kết với những quốc gia có kinh nghiệm như Đức, Nhật Bản, Hàn Quốc hay Đan Mạch sẽ giúp Việt Nam tiếp cận các mô hình thành công, công nghệ tiên tiến, đồng thời học hỏi cách xây dựng cơ chế tài chính và chính sách phát triển phù hợp với điều kiện trong nước.
“Không chỉ chia sẻ công nghệ, hợp tác quốc tế còn mở ra cơ hội đầu tư, kết nối chuỗi cung ứng và tạo niềm tin cho các nhà đầu tư nước ngoài,” – ông Thạo phân tích.
Hướng tới nền kinh tế hydrogen và tương lai không phát thải
Hydrogen xanh không chỉ là công cụ phục vụ mục tiêu giảm phát thải, mà còn là cơ hội định vị lại vai trò của Việt Nam trong chuỗi cung ứng năng lượng sạch toàn cầu. Với chính sách rõ ràng, hành động quyết liệt và liên kết quốc tế sâu rộng, nước ta hoàn toàn có thể chuyển hóa tiềm năng thành lợi thế chiến lược – không chỉ cho môi trường, mà cho cả tương lai phát triển kinh tế xanh và bền vững.
Không dừng lại ở tầm nhìn nội địa, việc phát triển ngành công nghiệp hydrogen còn là cơ hội để Việt Nam chủ động hội nhập sâu hơn vào các sáng kiến khu vực về năng lượng sạch, tham gia chuỗi giá trị toàn cầu và trở thành đối tác chiến lược trong lĩnh vực chuyển đổi năng lượng. Khi các quốc gia phát triển ngày càng tăng cường yêu cầu về tiêu chuẩn carbon trong chuỗi sản xuất và xuất nhập khẩu, hydrogen xanh sẽ trở thành yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh, thích ứng với “luật chơi mới” của nền kinh tế toàn cầu.
Sự đồng hành giữa chính phủ, doanh nghiệp, giới nghiên cứu và cộng đồng quốc tế chính là chìa khóa để mở cánh cửa đi vào nền kinh tế hydrogen – một nền kinh tế sạch, hiện đại và giàu triển vọng. Nếu hành động đủ sớm, đủ nhanh và đủ thông minh, Việt Nam không chỉ đón đầu xu thế, mà còn có thể tự viết nên chương mới cho tương lai năng lượng quốc gia: xanh, bền vững và dẫn đầu khu vực.
