Ảnh do tác giả cung cấp.Trong thời điểm đó, giữa cuộc chiến kéo dài hai tháng tại Hà Nội mở đầu Toàn quốc kháng chiến, trung đoàn được thành lập ngày 7-1-1947, trên cơ sở Tiểu đoàn 301 cùng các đơn vị Vệ quốc đoàn và Tự vệ chiến đấu Liên khu 1 gồm khoảng 2.000 người…".
Theo lịch sử ghi lại, tên gọi ban đầu là Trung đoàn Liên khu I. Ngày 12-1-1947, Hội nghị quân sự toàn quốc quyết định tặng Trung đoàn Liên khu I danh hiệu Trung đoàn Thủ đô. Ngày 17-2-1947, sau 2 tháng chiến đấu cầm chân quân Pháp tại Hà Nội, bảo vệ hàng chục nghìn người dân tản cư an toàn, trung đoàn đã thực hiện thành công cuộc rút lui chiến lược ra khỏi vòng vây của quân Pháp cùng với một bộ phận nhân dân Liên khu 1.
60 ngày cùng trung đoàn bảo vệ Hà Nội, giam chân địch trong lòng thành phố. Ngày 17-2-1947 sau khi trung đoàn rút khỏi Hà Nội để bổ sung lực lượng, chuẩn bị chiến dịch Việt BắC
Nhà văn, nhạc sĩ Nguyễn Đình Thi xúc động trước tinh thần chiến đấu anh dũng của Trung đoàn Thủ đô đã sáng tác bài hát "Người Hà Nội" nổi tiếng. Báo Cứu quốc Mặt trận Hà Nội số Xuân 1947 có đăng bài hát này và được các chiến sĩ giao liên vượt vòng vây dày đặc của địch mang đến anh em bộ đội của trung đoàn..
Không giống bao cuộc du ngoạn thường tình ngắm nhìn phong cảnh, con người Hà Nội. Cũng không như những gì xưa nay mọi người viết, vẽ về Hà Nội…
Nhắm mắt, lắng tâm hồn nghe ca khúc “Người Hà Nội” của Nguyễn Đình Thi, một người Hà Nội cầm-kỳ-thi-họa đều là bậc kỳ tài, cả một Hà Nội hiện ra với tất cả vẻ đẹp làm rung động bao trái tim những người Việt Nam hơn nửa thế kỷ nay.
“Người Hà Nội” là một bức tranh hoành tráng về Hà Nội bằng giai điệu với nhiều gam màu sắc, vừa say đắm thiết tha, vừa nồng nàn cháy bỏng, vừa trang trọng oai hùng…
Hà Nội lung linh, cổ xưa quyến rũ, Hà Nội hào hùng, uy nghiêm, tôn kính… như sống động trong từng khuôn nhạc, từng ca từ… Để một lần nghe, là một lần nhớ mãi không thể quên.
Giai điệu mở đầu chầm chậm, trầm hùng, lắng đọng như một dòng chảy bất tận:
"Đây Hồ Gươm, Hồng Hà, Hồ Tây. Đây lắng hồn núi sông ngàn năm. Đây Thăng Long, đây Đông Đô, đây Hà Nội. Hà Nội mến yêu…”.
Những tên gọi thiêng liêng, tự hào mang bóng dáng hồn sông núi, khí thiêng trời đất của dân tộc.
Cả một chiều dài lịch sử Việt Nam cùng huyền thoại dựng nước, giữ nước đầy máu và nước mắt, in dấu thời gian trên từng viên gạch nhỏ Hà Nội, từng hạt bụi phủ mờ rêu mái phố…
“Hà Nội đẹp sao; ôi nước Hồ Gươm xanh thắm lòng, bóng Tháp Rùa thân mật êm ấm lòng…”.
Hà Nội ảo huyền với những hàng cây lả lướt soi bóng nước mặt hồ trong xanh lăn tăn gợn sóng. Hà Nội bốn mùa hoa, ướp thơm cả trời đêm, trăng, sao cho quấn quít bước chân những đôi tình nhân, cho ngọt môi hôn tình yêu.
Hà Nội sương khói mê hoặc với bao truyền thuyết đậm dấu cổ tích nơi kinh thành xưa. “Hà Nội đẹp sao…”.
Chỉ có thể chìm đắm vào từng nốt nhạc để cảm nhận cái đẹp của Hà Nội bằng cảm xúc chính ngay trong tâm hồn mình.
Như một chuyển cảnh với gam màu tươi vui trong giai điệu, Hà Nội hiện lên trong âm thanh rộn ràng.
… “Hồng Hà tràn đầy, Hồng Hà cuốn ngàn nguồn sống tràn đầy dâng… Hà Nội vui sao, những cửa đầu ô, tíu tít gánh gồng… Sống vui phố hè… Quanh co, chen quanh rộn ràng Đồng Xuân…, bát ngát Tây Hồ…”.
Dòng nhạc cuồn cuộn tuôn tràn như từng lớp sóng sông Hồng xô lên nhau, bồi đắp phù sa cho cả một vùng châu thổ trù phú.
Con sông uốn lượn ôm quanh Hà Nội, gắn với bao thăng trầm, buồn vui, nước mắt, nụ cười của kinh thành Thăng Long xưa. Là con sông nhớ, con sông thương, hiền hòa và dữ dội… của người Hà Nội, của người Việt Nam.
Và rạo rực bước chân ba mươi sáu phố phường Hà Nội, có ánh mắt lúng liếng, duyên dáng của những chàng trai, cô gái thanh lịch, trẻ trung, thấp thoáng khung cảnh ấm áp, náo nhiệt của những làng nghề Hà Nội vang bóng một thời…
Và Tây Hồ, mặt gương soi những áng mây hàng ngàn năm lờ lững cuốn theo từng bóng ảnh nhân gian cổ kim Hà Nội..
Hà Nội mùa thu 1945. Hà Nội rực nắng Ba Đình. Hà Nội uy nghiêm trang trọng vang lời Tuyên Ngôn Độc Lập - Khai sinh nước Việt Nam có tên trên bản đồ thế giới…
Hà Nội cùng toàn quốc hơn ba ngàn ngày anh dũng, kiên cường “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”, giữ gìn nền độc lập non trẻ của đất nước, làm nên một Điện Biên Phủ chấn động địa cầu, kết thúc sự đô hộ xâm lược của chế độ thực dân Pháp.
“Người Hà Nội” vang nét nhạc hào hùng, đầy kiêu hãnh, lời nhạc nhuộm hồng từng gương mặt người với niềm tự hào không thể giấu che…
"Một ngày thu non sông chiến khu về, đường vang tiếng hát cuốn dòng người. Đoàn quân Việt Nam đi. Hà Nội say mê chen đón Cha về… Ngày ấy vinh quang… Việt Nam yêu dấu, ngả soi bóng sông Hồng Hà…”.
Năm cửa ô Hà Nội như năm cánh hoa xòe nở đón chào những người chiến thắng trở về, đón chào Người con của dân tộc, bôn ba tìm con đường cứu nước, dẫn dắt dân tộc giành lại độc lập…
Hà Nội anh hùng, Hà Nội hiên ngang bất khuất…
Âm vang “Người Hà Nội”, như một bản anh hùng ca…
"Mỗi tấc đất Hà Nội đượm thắm máu hồng tươi”.
Bức tranh giai điệu “Người Hà Nội” khép lại bằng những dòng nhạc rộn rã reo vui, bằng những nốt nhạc nhảy múa cùng nắng cùng màu cờ Tổ quốc, làm ngây ngất lòng người trong niềm vui bất tận của niềm tin ở ngày chiến thắng.
"Này lớp lớp người đi ánh sao tưng bừng chói lói lòng ta… Bóng cờ bát ngát ngày vui nước non reo cười…”
Hơn nửa thế kỷ, ca khúc “Người Hà Nội” vang xa, thấm vào từng trái tim, là niềm tự hào không chỉ của riêng người Hà Nội, mà trở thành tài sản tinh thần của các thế hệ Việt Nam.
Cùng với "Diệt phát xít"; nhạc hiệu của Đài Tiếng Nói Việt Nam, "Người Hà Nội"; nhạc hiệu của Đài PT-TH Hà Nội đã góp phần làm nên vinh quang tên tuổi Nguyễn Đình Thi, nhà nghệ sĩ lớn, nhà văn hoá lớn Việt Nam.
Giai điệu, ca từ của “Người Hà Nội” lắng đọng trong tâm hồn người Việt Nam một tình yêu Tổ quốc. Với biểu tượng thiêng liêng - Thủ đô Hà Nội.
Mỗi người Việt Nam dù ở bất cứ đâu, không thể không xao xuyến, không cháy bỏng một tình yêu Tổ quốc khi tiếng hát tha thiết vang lên:
"Đây Hồ Gươm, Hồng Hà, Hồ Tây. Đây lắng hồn núi sông ngàn năm. Đây Thăng Long, đây Đông Đô, đây Hà Nội. Hà Nội mến yêu…”.
Theo Trái tim người lính
