Tác giả bài viết (bên phải) và thiếu nữ Mông trong "Ngày hội văn hoá dân tộc Mông toàn quốc lần thứ 3" toorc hức tại TP Lai Châu.Lần đầu tiên ngày hội đón chào đầy đủ các ngành nhóm DT Mông từ các địa phương, trong đó có cả nhóm người Na Miểu (chỉ có hơn trăm hộ ở Tràng Định Lạng Sơn). Mỗi ngành Mông trắng, Mông Xanh, Mông đen, Mông Lềnh... cũng có một số nhóm địa phương và vùng khác nhau. Nhìn trang phục Mông vừa thấy rõ tính đa dạng, vừa thấy nguồn gốc các bộ trang phục cũng như sự giao lưu văn hoá tộc người. Gian trưng bày không gian văn hoá Mông Lào Cai dành vị trí trang trọng trưng bày trang phục người Mông cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20 với sưu tập ảnh và hiện vật. Các cô gái chàng trai Mông dự thi với nhiều bộ trang phục truyền thống. Người Mông đen ở Lai Châu, Mông Si ở Yên Bái còn lưu dấu ấn thời gian trên trang phục. Tìm hiểu kỹ thuật tạo hoa văn, người Mông là dân tộc duy nhất ở nước ta có đầy đủ các kỹ thuật: thêu, dệt, ghép vải, in sáp ong, ghép kim loại. Hoa văn cổ áo người Mông ở Sa Pa còn lưu giữ nhiều nét hoa văn Đông Sơn như chữ S nằm ngang, hồi văn, sao tám cánh, hoa văn xoắn ốc... Phụ nữ Mông Đu ở miền Tây Thanh Hoá, Điện Biên giờ mặc quần nhưng trong truyền thống vẫn mặc váy lanh ... Đặc biệt, trang phục nhóm Mông Xanh ở Lào Cai, Na Mẻo ở Lạng Sơn vẫn có nét trang phục độc đáo khác hẳn các ngành Mông khác. Ở đây có sự giao lưu với người Tày nhưng hồn cốt tộc người vẫn hiển hiện ở mầu sắc hoa vă , dải vải trắng vắt ngang ngừoi . Trang phục không chỉ có giá tri ứng xử , thích nghi với môi trường , bảo vệ cơ thể mà còn giá trị lịch sử tộc người , giao lưu văn hoá... Rất tiếc các đoàn khi dự thi trang phục chưa chú trọng trình diễn như kiểu các nhà thiết kế quảng bá mà ít chú trọng về chức năng, giá trị lịch sử, tài năng người phụ nữ, dấu ấn tộc người...
Một số hình ảnh trang phục Mông trong "Ngày hội văn hoá dân tộc Mông toàn quốc lần thứ 3" tổ hức tại TP Lai Châu:
