Ung thư gan: Mối đe dọa sức khỏe toàn cầu ngày càng nghiêm trọng
Theo báo cáo mới nhất của Ủy ban Lancet về ung thư gan công bố trên The Guardian (28/7/2025), mỗi năm thế giới ghi nhận khoảng 870.000 ca mắc mới ung thư gan. Nếu không có các biện pháp can thiệp hiệu quả, con số này có thể tăng vọt lên hơn 1,52 triệu ca vào năm 2050. Đây là một cảnh báo đáng lo ngại về đà gia tăng nhanh chóng của căn bệnh vốn được xem là "sát thủ thầm lặng" do biểu hiện lâm sàng thường mờ nhạt ở giai đoạn đầu.
Bệnh gan nhiễm mỡ – một trong những nguyên nhân gây ung thư gan tăng nhanh nhất hiện nay được dự báo sẽ tiếp tục gia tăng do tỷ lệ béo phì ngày càng cao. Ảnh: The Guardian
Không chỉ có tỷ lệ mắc tăng cao, tỷ lệ tử vong do ung thư gan hiện đang đứng thứ ba toàn cầu trong các loại ung thư, chỉ sau ung thư phổi và đại trực tràng. Thậm chí, ở nhiều quốc gia có thu nhập trung bình và thấp, ung thư gan là nguyên nhân tử vong do ung thư phổ biến hàng đầu. Đáng lo ngại hơn, tỷ lệ sống sót sau 5 năm của bệnh nhân ung thư gan hiện chỉ dao động từ 5% đến 30%, khiến việc phòng ngừa trở thành ưu tiên cấp bách.
Nguyên nhân chính và giải pháp phòng ngừa hiệu quả
Báo cáo từ Ủy ban Lancet cho thấy, viêm gan virus B và C là nguyên nhân chính gây ung thư gan, chiếm gần 2/3 tổng số ca. Bên cạnh đó là các yếu tố khác như:
- Lạm dụng rượu bia
- Gan nhiễm mỡ do béo phì hoặc tiểu đường
- Chế độ ăn thiếu khoa học, lười vận động
Tuy nhiên, điều đáng mừng là phần lớn các nguyên nhân dẫn đến ung thư gan đều có thể kiểm soát được thông qua các biện pháp can thiệp y tế và thay đổi hành vi lối sống, cụ thể như:
- Tiêm vaccine viêm gan B từ sớm, đặc biệt ở trẻ em và nhóm có nguy cơ cao
- Điều trị viêm gan C bằng thuốc kháng virus
- Hạn chế rượu bia, kiểm soát cân nặng và đường huyết
- Tăng cường vận động thể chất, ăn uống lành mạnh
- Tầm soát sớm ở nhóm nguy cơ như người mắc viêm gan mãn tính, xơ gan, tiểu đường, béo phì
Lời kêu gọi từ các chuyên gia y tế toàn cầu, Việt Nam không đứng ngoài cuộc
Bác sĩ Morris Sherman, đồng tác giả báo cáo từ Ủy ban Lancet về ung thư gan, hiện là Giáo sư Y khoa tại Đại học Toronto và chuyên gia tiêu hóa gan mật tại Toronto General Hospital thuộc University Health Network, Canada nhấn mạnh: "Ung thư gan là một trong số rất ít loại ung thư có thể phòng ngừa được bằng vaccine".
Báo cáo của Ủy ban Lancet cũng chỉ ra rằng nếu chính phủ các nước đồng loạt triển khai các chiến dịch tiêm phòng, giáo dục sức khỏe và kiểm soát yếu tố nguy cơ thì trong vòng 25 năm tới có thể giảm tới 1 triệu ca tử vong do ung thư gan.
Việt Nam nằm trong nhóm quốc gia có tỷ lệ viêm gan B và C cao, với hàng triệu người mang virus mãn tính nhưng không biết tình trạng bệnh của mình. Đây là cơ sở khiến ung thư gan trở thành một trong những bệnh ung thư phổ biến nhất tại nước ta.
Việc tăng cường chương trình tiêm chủng mở rộng, sàng lọc sớm viêm gan virus, và truyền thông thay đổi hành vi sống đang được các cơ sở y tế và tổ chức phi chính phủ phối hợp triển khai, song cần thêm sự hỗ trợ từ cộng đồng và chính sách quốc gia.
