Bài thơ "Bắt nạt" dậy sóng dư luận: Tác giả lên tiếng rồi phải xin lỗi!

Bài thơ có sạn gây nhiều ý kiến khác nhau...?!

Mới đây, một phụ huynh bày tỏ không đồng tình khi trong sách giáo khoa Ngữ văn lớp 6, bộ Kết nối tri thức với cuộc sống có một bài thơ "không phù hợp trong việc giáo dục học sinh".

Cụ thể, bài Đọc văn bản trang 27 cuốn sách có bài thơ "Bắt nạt" của tác giả Nguyễn Thế Hoàng Linh. Bài thơ có 4 khổ, nội dung khuyên nhủ các bạn học sinh đừng bắt nạt người khác, vì bắt nạt là xấu. Thay vì bắt nạt hãy nhảy hip-hop cho hay, ăn mù tạt để thử thách và cuối cùng là lời nhắn nhủ hãy yêu thương những bạn nhút nhát...

Những ngày vừa qua, bài thơ "Bắt nạt" trên sách giáo khoa lớp 6 của tác giả Nguyễn Thế Hoàng Linh đã nhận nhiều ý kiến trái chiều rất khác nhau.  

Trao đổi với báo chí, cô Nguyễn Vân Anh, giáo viên Văn, Trường THCS Thạch Bàn, Hà Nội bày tỏ: "Nội dung bài thơ nêu lên vấn đề/tình huống thường gặp trong nhà trường: Bắt nạt. Cách đưa vấn đề, lời khuyên, chỉ ra việc làm tốt, bày tỏ quan điểm đứng về phe kẻ yếu. Tuy nhiên, cách gieo vần đang còn cố ép nên không cảm thấy được cái hay trong câu từ. Nói chung, đây là bài thơ không hay, không đặc sắc và còn nhiều bài khác hay hơn có thể lấy vào sách giáo khoa".

Một giáo viên Văn tại TP.HCM cũng cho rằng, bài thơ này vẫn sử dụng cho lớp 6 được, không nhất thiết phải học sinh cấp 1 mới hợp vì đôi khi bóng dáng của người lớn vẫn có trong đó. Vị này lý giải, về thực chất, văn chương cũng như một bông hoa, với người này thì nó đẹp nhất nhưng với người kia thì nó thua xa những bông hoa khác. Việc lựa chọn một văn bản để đưa vào chương trình đã là rất khó khăn, nhất là trong giai đoạn hiện nay, Hội đồng biên soạn đều là những nhà nghiên cứu có bề dày kinh nghiệm về cả lý luận lẫn thực tiễn, cho nên không thể vì một vài góc nhìn "nói cho vui" mà phủ nhận đi công sức của cả tập thể biên soạn cũng như của tác giả. Đồng thời khẳng định, người dân, phụ huynh học sinh, các chuyên gia nếu sự góp ý chân thành với mong muốn được đóng góp, xây dựng cho mọi sự tốt đẹp hơn, thì cũng đáng ghi nhận và trân trọng.

Bên cạnh đó, nhiều người phản đối bài thơ này vì có nội dung "ngô nghê, không phù hợp với học sinh lớp 6", "có mùi bạo lực", "cái cây, hip hop, học hát không phải là từ láy"... và "không xứng đáng đưa vào sách giáo khoa".

Có ý kiến chỉ rõ: "Bài thơ có tư tưởng nhân đạo nhưng thể hiện chưa tới và thật ra quanh đi quẩn lại nó cũng chỉ là "đừng bắt nạt". Với giá trị nội dung như vậy thì làm thơ vui vui chắc chẳng ai có vấn đề gì. Nhưng bài thơ được đưa hẳn vào SGK lớp 6, tức là sẽ trở thành bước đệm đầu tiên đưa các em đến với chương trình Ngữ văn cấp 2 thì chưa thấy được cái hay, cái đẹp, điểm sáng nghệ thuật của toàn bài" (Báo Dân Việt).

Người viết bài này đồng tình với ý kiến của nhiều người khi cho rằng, ai cũng có quyền làm thơ theo ý mình, miễn là không vi phạm pháp luật hạy phạm đến thuần phong mỹ tục. Nên ở đây tác giả của bài thơ này không có lỗi, vì rất có thể tác giả có cách biện giải riêng trong ý thơ của mình và điều đó có thể rất phù hợp với tác giả. Nhưng khi đem bài thơ đó vào sách giáo khoa để giáo dục cho tất cả các em nhỏ trong toàn xã hội thì bài thơ đó mang tính đại diện, ít nhiều thể hiện triết lý giáo dục của một quốc gia. Vì đơn giản nó sẽ được xếp ngang hàng với các áng thơ văn, hò vè, đồng giao đã được chọn lọc qua chiều dài hàng ngàn năm của lịch sử dân tộc.

Hơn nữa, ngoài nội dung chính của bài thơ, trong phần chú thích đã giới thiệu về tác giả bài thơ có "màu sắc" PR cá nhân lộ liễu và không cần thiết như: "Nguyễn Thế Hoàng Linh sinh năm 1982 tại Hà Nội. Anh sáng tác thơ từ năm 12 tuổi, hiện đã có "gia tài" là hàng ngàn bài thơ. Thơ Nguyễn Thế Hoàng Linh viết cho trẻ rất hồn nhiên, ngỗ nghĩnh, trong trẻo, tươi vui...".

Thiết nghĩ, đã là sách giáo khoa thì không nên tranh thủ PR tác giả ở dưới một cách quá rõ ràng và không nên giới thiệu những chi tiết ít liên quan đến tác phẩm. Vì điều đó có thể mang lại những hiệu quả giáo dục không mong muốn. 

 Cơ quan chức năng chưa lên tiếng, tác giả giải thích rồi phải xin lỗi

Trước những ý kiến trái chiều rất khác nhau, cho đến nay Ban biên tập của cuốn sách trên cũng như các đơn vị chức năng chưa lên tiếng phản hồi. Tuy nhiên, tác giả bài thơ Nguyễn Thế Hoàng Linh đã có những lý giải với mong muốn mọi người cảm thông chia sẻ: "Từ láy được dân gian đặt tên và cảm nhận rõ ràng trước khi có SGK rất lâu. Láy gợi ngay cho người ta cảm giác về luyến láy, lặp. Việc phải đi qua một vòng kiểm tra ngữ nghĩa nữa chỉ làm nhiều từ láy trong dân gian bị phủ định. Cách lập luận "các âm trong từ này láy với nhau nhưng chưa thỏa mãn việc có ít nhất 1 từ vô nghĩa nên không phải từ láy" thật không thuyết phục. Nhất là với những người thật sự tinh tế về Tiếng Việt.

Tác giả giải thích thêm, nói "nghe láy nhưng không phải là từ láy" thì "nghe láy" đã là thừa nhận thuộc tính "láy" rồi. Cái thuộc tính hình thức đập vào tai, vào mắt ("mắt thấy tai nghe") đó mới làm nên từ láy từ xa xưa chứ từ láy không nên bị phụ thuộc vào vòng thẩm định ngữ nghĩa ai ban cho. Mình gọi "học hát", "cái cây", "hip hop" là từ láy là theo thuộc tính láy âm.

Lời giải thích của tác giả bài thơ "Bắt nạn"

"Sống lâu với thơ ca "xịn", mình phân biệt được nhiều cái đúng tự nhiên và kiểu giả đúng nhân danh học thuật. Tiếng Việt thông minh không phức tạp và thiếu khái quát, thiếu thuyết phục như vậy. Nhiều em học sinh đã bị trừ điểm oan sự cảm thụ tinh tế vì quy định không thông minh nhân danh học thuật này", tác giả bày tỏ quan điểm.

Tuy nhiên, nhiều lời giải thích tác giả Hoàng Linh càng bị chỉ trích nặng nề hơn vì không chỉ sai kiến thức Tiếng Việt mà còn có thái độ "ngông", coi thường những lời góp ý của mọi người... Sau đó, tác giả đã chính thức lên tiếng xin lỗi: "Mình xin lỗi vì đã sai trong chuyện từ láy và có những lời lẽ không chính xác. Mình xin lỗi đã nhận định chủ quan, vội vàng. Cảm ơn các bạn đã góp ý".

-----

Hội nhập Online, xin chân thành cảm ơn bạn đọc là những nhà thơ tâm huyết đã quan tâm đặt câu hỏi có liên quan đến bài thơ "Bắt nạn" đang gây nhiều tranh cãi trên các diễn đàn. Chúng tôi sẽ cập nhật thông tin có liên quan và sớm thông tin chi tiết tới bạn đọc.