Nguyễn Danh Tám bằng tuổi tôi, nhập ngũ từ năm 1963, trước tôi 7 năm. Bắt đầu vào chiến dịch hè 1972, đánh cắt đường 14, tôi bị sốt rét phải đi viện và gặp Tám trên đường về Viện 1. Nguyễn Danh Tám là trợ lý quân lực, còn tôi chỉ là tiêu đội trưởng,. Tuy hơn nhau về cấp bâc, tuổi quân nhưng nhưng chúng tôi coi nhau như bạn. 15 ngày hai thằng theo giao liên từ phẫu đá gần nơi chiến đầu về tời viện 1 mãi đất Lào. Sau này về Trung đoàn chúng tôi thành đôi bạn trí kỷ. Cuối 1974, tôi đị học lớp bồi dưỡng cán bộ đại đội của sư đoàn, bắt đầu đánh Buôn Ma Thuột. Tôi về đến Buôn Ma Thuột thì nghe tin Nguyễn Danh Tám được điều xuông làm chính trị viên phó đại đội 1, d4 hy sinh khi chỉ đánh chiếm Khu Truyền tin sư đoàn bộ 23 ở BMT.
Nguồn: Theo Trần Thế Thi. Ảnh do tác giả cung cấp.
Ngô Duy Chuyên chính tri viên phó đại đội 3 kể khi đánh đến cổng Khu Truyền tin thì định bắn trả dữ dội, Tám từ bên kia đường chạy vọt qua bên này, gần đến chỗ Chuyên thì trúng đạn ngã vạt gần chỗ Chuyên... Đạn xuyên đúng hấu Tâm.
Trịnh Sơn Then cây đàn ghi ta giỏi của Đội văn nghệ Trung đoàn 42 ở Bắc. Kém tôi 3 tuổi nhâp ngũ trước 2 năm, sáng tác nhiều bài hát ca ngợi thành tích huấn luyện khí còn ở Băc và cả ngợi chiến công trong chiên đầu ở Tây Nguyên. Tôi nhớ mãi cái dáng khi hành quân, lưng mang đeo ba lô, vài vác cáy đàn ghi ta và khi trú quân thì ngồi vắt vẻo trên võng, tay ôm đàn và cuốn sổ trên đầu gối , ngón tay gẩy dàn và miệng lả nhẩm hát...
Trước khi vào chiến dịch, Then đươc điều xuống làm trung đội trưởng đại đội ,1 Chủ Cường và hy sinh khi chỉ huy trung đội đánh vào sư bộ 23 ngụy ở BMT 10/3/1975.
Mộ Nguyễn Danh Tám tại Buôn Ma Thuột. Ảnh do tác giả cung cấp.
Tôi còn vướng nợ Nguyễn Danh Tám vì khi đi viện với nhau có hẹn là nếu còn sống sẽ về nhà nhau. Bộn bề trong mưu sinh, hơn nũa lại không còn nhớ xã, cũng may Nguyễn Văn Quế -Thắng Thủy -Vĩnh Bảo còn bút tích của Tám ghi lại. Tháng 8/2019, tôi cùng Nguyễn Xuân Mạn, Hiệp Hoàng và Nguyễn Văn Quế cùng Vĩnh Bảo đi xe máy tìm được nhà của Tám.
Thắp nên hương tưởng nhó đồng đội, gia đình rất vui là Nguyễn Văn Quế còn giữ được ảnh của Tam để gia đình đặt trên bàn thờ, có ảnh cúng, giỗ.
Tôi chuyển ra nội thành lại đúng phường của Trịnh Sơn Then.thế là năm nào cũng vạy, cứ ngày 27/7, trước tết nguyên đán tôi đều thắp hương cho Thêm.
Cả hai đã được đưa về quê ăn nghỉ.
Theo Trái tim người lính
