Hà Nội – Đề thi Vẽ mỹ thuật 2 trong kỳ tuyển sinh đại học chính quy năm 2025 của Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội đã thu hút sự chú ý đặc biệt nhờ cách đặt vấn đề độc đáo, giàu chất thơ và đầy tính tạo hình. Với đề bài “Đất thêu nắng” – cụm từ trích từ bài thơ Đi giữa đường thơm của nhà thơ Huy Cận – đề thi không chỉ kiểm tra kỹ thuật bố cục mà còn đặt ra yêu cầu cao về tư duy nghệ thuật, khả năng cảm thụ thi ca và năng lực biểu đạt hình ảnh bằng chất liệu hội họa khái quát.
Đề thi môn Vẽ mỹ thuật 2 (Bố cục tạo hình) năm 2025 của Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội trích từ bài thơ “Đi giữa đường thơm” của Huy Cận (Ảnh: Internet)
Cùng với sự quan tâm đến đề thi, lời giải minh họa lan truyền trên các diễn đàn nghệ thuật đã nhanh chóng thu hút sự chú ý. Bằng việc sử dụng sắc độ hợp lý, cấu trúc bố cục mạch lạc và khả năng chuyển hóa hình tượng thơ thành tạo hình ẩn dụ, bài giải không chỉ thuyết phục về kỹ thuật mà còn tạo được chiều sâu cảm xúc thị giác – điều hiếm thấy ở một bài thi khối H.
Đề thi trích đoạn thơ quen thuộc trong sách Ngữ văn lớp 11, nơi người đọc bắt gặp hình ảnh đường làng, hoa dại, mùi rơm và ánh nắng – những biểu tượng mộc mạc gắn với không gian thôn quê Việt Nam. Thí sinh được yêu cầu sử dụng đường nét và sắc độ (giới hạn không quá 5 sắc độ chì đen) để tạo nên một bố cục có kích thước 18 x 24 cm, tái hiện hình ảnh “Đất thêu nắng” trong cảm hứng thơ ca. Trong khuôn khổ đó, người dự thi phải lựa chọn cách tổ chức không gian, xử lý tương phản sáng – tối, và quan trọng nhất là truyền tải được chất xúc cảm lặng lẽ, tinh tế của bài thơ qua ngôn ngữ tạo hình.
Một số lời giải minh họa cho thấy tư duy biểu đạt ngày càng được chú trọng. Không đi theo lối minh họa tả thực, các bài làm tiêu biểu khai thác hình học mềm mại, tuyến bố cục rõ ràng và khả năng gợi hình ảnh bằng biểu tượng. Tuyến tròn trung tâm trong bài vẽ trở thành trục thị giác, tạo chiều sâu không gian đồng thời gợi liên tưởng đến mặt trời – yếu tố ánh sáng then chốt trong cụm từ “thêu nắng”. Các tuyến xiên và ngang được xử lý đan xen nhằm mở rộng không gian, phân lớp cảnh vật và nhấn mạnh nhịp chuyển động thị giác.
Đáng chú ý, nhiều bài vẽ đã thay thế sự xuất hiện trực tiếp của nhân vật “tôi” và “người” bằng hình ảnh đôi bàn tay đang nắm – một chi tiết vừa giản dị, vừa giàu ngữ nghĩa. Trong không gian không có khuôn mặt hay hình thể cụ thể, chính đôi tay ấy gợi lên mối liên kết thân mật, sự đồng hành lặng lẽ trên con đường thơm mùi hoa cỏ, nơi cảm xúc lắng sâu chứ không phô bày.
Hình ảnh “hoa dại”, “mùi rơm”, “bóng phượng”, “bóng tre” cũng được xử lý bằng thủ pháp khái quát hóa: đó là những cụm hình đơn giản nhưng giàu biểu cảm – từ bó rạ, tán cây, đến các lũy tre uốn cong. Việc sử dụng sắc độ từ trắng đến đen, với độ chuyển mềm và mạch lạc, cho phép người vẽ tạo ra cảm giác nắng nhẹ trải đều – đúng như cảm giác “thêu” mà đề bài hướng tới. Không gian tranh vì thế không chỉ là nơi diễn ra hình ảnh, mà còn là nơi chứa đựng cảm xúc.
Lời giải minh họa không chỉ là một bài làm đúng kỹ thuật, mà còn là một minh chứng cho khả năng chuyển thể thơ thành tạo hình – ánh sáng thành cảm xúc, bố cục thành câu chuyện. Việc thể hiện cảm xúc thông qua biểu tượng hình học, nét vẽ tiết chế và cách khai thác chiều sâu thị giác cho thấy trình độ tư duy tạo hình ngày càng tiến bộ của thế hệ thí sinh mới. Đây là một hướng tiếp cận mang tính nghệ thuật nghiêm túc, phù hợp với triết lý đào tạo kiến trúc sư và nhà thiết kế hiện đại.
Khác với nhiều đề thi mang tính kỹ thuật thuần túy, đề Vẽ mỹ thuật 2 năm nay của Đại học Kiến trúc mở ra một không gian liên ngành giữa văn học và hội họa. Thí sinh không chỉ cần biết vẽ mà còn phải biết cảm, biết nghĩ và biết kể chuyện bằng hình. Trong thời đại mà công nghệ có thể hỗ trợ rất nhiều khâu kỹ thuật, việc khơi dậy tư duy nghệ thuật giàu cảm xúc như vậy là một hướng đi cần thiết, không chỉ để tuyển chọn đúng người, mà còn để khẳng định tinh thần nhân văn trong đào tạo ngành kiến trúc và thiết kế.
Với đề bài “Đất thêu nắng”, Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội một lần nữa thể hiện sự đầu tư nghiêm túc trong việc xây dựng đề thi sáng tạo, mang tính gợi mở cao nhưng vẫn có tiêu chí đánh giá rõ ràng. Đây không chỉ là một bài kiểm tra năng lực, mà còn là một trải nghiệm nghệ thuật đáng nhớ đối với nhiều thí sinh – những người trẻ đang bắt đầu viết nên câu chuyện nghệ thuật đầu tiên từ chính đôi tay và trí tưởng tượng của mình.
