Chúng ta cùng tìm hiểu nguyên nhân và cùng đánh giá lại bản chất của sự việc liên quan đến một loạt các vụ việc “mất tiền” trong thời gian vừa qua, vừa để cảnh tỉnh cho những người đang có ý định lợi dụng sơ hở của việc gửi tiền tiết kiệm chiếm đoạt tiền, vừa phần nào đó “minh oan” cho các Ngân hàng khi bị dư luận liên tục lên tiếng và phản đối.
Một số vụ việc cụ thể
Vào đầu tháng 10, ông A cầm 200.000 USD đến Chi nhánh Ngân hàng X để làm thủ tục gửi tiền tiết kiệm bằng ngoại tệ với thời hạn gửi là 24 tháng, mọi thủ tục liên quan đều được Ngân hàng X làm đúng quy định, quy trình nội bộ, sau khi làm xong, ông A cầm trên tay Sổ tiết kiệm đúng tên mình. Sau thời hạn 24 tháng ông A đã đến Ngân hàng X rút tiền, tuy nhiên, khi đến Ngân hàng thực hiện các thủ tục thì ông A được bộ phận giao dịch thông báo là sổ tiết kiệm của ông đang được cầm cố thế chấp cho khoản vay 2 tỷ đồng tại Chi nhánh.
Quá ngạc nhiên và rất bất bình vì ông không hề cầm cố và cũng không ký bất kỳ giấy tờ nào liên quan đến việc cầm cố thế chấp, ông làm đơn gửi Cơ quan cảnh sát điều tra để làm rõ vụ việc. Tại bản kết luận điều tra của Cơ quan cảnh sát điều tra đã xác nhận, số tiền 200.000 USD đã được Trưởng phòng giao dịch tại Ngân hàng X dùng thế chấp, làm giả hồ sơ, giả chữ ký của ông A để cầm cố thế chấp và vay tiền từ Ngân hàng, và số tiền 200.000 USD sẽ được hoàn trả lại cho ông A khi Tòa án đưa vụ án ra xét xử vụ án hình sự đối với các bị cáo là người có liên quan tại Ngân hàng X.
Tại Ngân hàng Z vừa xẩy ra một sự việc hết sức hy hữu. Khách hàng K được coi là khách hàng vip của Ngân hàng, vì ngoài số lượng tiền gửi rất lớn của ông K gửi tại đây, thì ông K còn sử dụng thẻ Visa, Master với lịch sử giao dịch rất nhiều hàng tháng, tuy nhiên, vào ngày trung tuần tháng 9, ông K đã đế Ngân hàng Z yêu cầu gặp lãnh đạo cao cấp để xem xét các giao dịch đối với thẻ Visa của ông trong tháng vừa qua, vì ông không hề giao dịch nhưng hệ thống tin nhắn của Ngân hàng cuối tháng vẫn báo ông phải thanh toán hơi 200 triệu đồng cho việc chi tiêu.
Sau khi Ngân hàng tiếp nhận thông tin, kiểm tra trên hệ thống mạng nội bộ đối với thẻ Visa của ông K thì nhận thấy lịch sử giao dịch vẫn diễn ra nhưng chỉ khác chữ ký trên các bảng kê có vẻ không giống chữ ký của ông K đã đăng ký khi mở thẻ, Ngân hàng Z mới hỏi ông K xem ông có bị mất thẻ hay cho ai mượn thẻ không, sau một hồi truy xét, ông K mới biết thẻ Visa của mình trong tháng vừa rồi do vợ của ông dùng.
Câu hỏi được đặt ra là tại sao không phải là chủ thẻ (chủ thẻ cũng không ủy quyền hay cho người thứ 2 sử dụng trên Giấy mở thẻ sử dụng) nhưng thẻ vẫn được giao dịch thành công, trong trường hợp này việc bảo mật thông tin, bảo mật khách hàng sẽ được thực hiện như thế nào, tại sao những nơi chấp nhận thẻ vẫn chấp nhận thẻ khi không phải là chủ thẻ thực hiện giao dịch và ký trên biên lai hay chữ ký của chủ thẻ đã đăng ký trong hồ sơ mở thẻ tại Ngân hàng Z chỉ là chữ ký cho đúng thủ tục.
Sự việc mới nhất trong việc mất tiền của khách hàng trên sổ tiết kiệm là tại Chi nhánh Ngân hàng Y. Bà D cho biết bà cùng với bà T có đến Ngân hàng Y để hoàn tất thủ tục sang tên sổ tiết kiệm 20 tỷ đồng. Việc sang tên là do bà D mua nhà trị giá 30 tỷ đồng của gia đình bà T cách đó ít tháng.
Trước đó, để trả số tiền mua nhà đất 30 tỷ đồng, bà D đã làm ủy quyền cho bà T sở hữu một sổ tiết kiệm có kỳ hạn với số tiền 20 tỷ đồng. Khi làm thủ tục sang tên sổ tiết kiệm, bà D cho biết phía Ngân hàng yêu cầu hai bà đưa chứng minh nhân dân và đưa một tờ giấy trắng không có nội dung yêu cầu bà ký phía dưới, do tin tưởng nên bà D cũng không để ý việc mình cùng với bà T ký khống vào những tờ giấy trắng do giao dịch viên đưa, cho nên sau một thời gian bà D, bà T đến làm thủ tục rút tiền trên sổ tiết kiệm thì được Ngân hàng Y thông báo toàn bộ số tiền trên sổ tiết kiệm đã được tất toán. Hiện tại vụ việc đang được cơ quan chức năng xem xét.
Ngân hàng Nhà nước khuyến cáo
Một loạt các vụ việc mất tiền đã xẩy ra, gây mất uy tín và ảnh hưởng nghiêm trọng đến thương hiệu của các Ngân hàng cũng như quyền và lợi ích chính đáng của khách hàng, gây mất lòng tin của người dân vào hệ thống Ngân hàng, do vậy, mới đây Ngân hàng Nhà nước với tư cách là Cơ quan quản lý cao nhất trong lĩnh vực Ngân hàng đã khuyến cáo về những phương thức, thủ đoạn lừa đảo mà tội phạm công nghệ cao thường sử dụng đối với hệ thống Ngân hàng, sau những vụ khách hàng mất tiền trong tài khoản.
Theo Ngân hàng Nhà nước, dịch vụ Ngân hàng điện tử và dịch vụ thẻ thanh toán là các dịch vụ tiên tiến, hiện đại thuận tiện cho người dân dễ dàng sử dụng những vẫn có những rủi ro liên quan đến tội phạm công nghệ cao, khi các đối tượng thường lợi dụng sự bất cẩn hoặc sự cả tin của khách hàng để trộm thông tin của khách hàng, thực hiện các giao dịch trộm tiền từ tài khoản của khách hàng để lừa đảo chính Ngân hàng và khách hàng rút tiền gửi trên những tài khoản của khách hàng mở tại hệ thống Ngân hàng, bên cạnh đó, việc kiểm tra giám sát và chủ quan của hệ thống thông tin nội bộ tại chính các Ngân hàng cũng đang bị xem nhẹ và chưa thực hiện hết chức năng cũng như trách nhiệm trong việc phát hiện các sai sót, đồng thời, cán bộ Ngân hàng đã lợi dụng sơ hở để tham ô tài sản, chiếm dụng tiền bằng những thủ thuận rất tinh vi và hậu quả để lại là tương đối lớn cho hoạt động của các Ngân hàng hiện nay.
Một số biện pháp được đề xuất
Trên cơ sở các sự việc đã diễn ra, chúng tôi xin đúc kết và chia sẻ một số biện pháp mang tính thực tế để các Ngân hàng tham khảo khi áp dụng, với mong muốn hoạt động Ngân luôn tuân thủ quy định của pháp luật và quyền lợi hợp pháp của khách hàng gửi tiền luôn được đảm bảo.
- Trong hoạt động của các Ngân hàng thì bộ phận kiểm tra kiểm soát nội là tương đối quan trọng, do vậy, những người đứng đầu các Ngân hàng hãy tận dụng triệt để chức năng, nhiệm vụ của bộ phận này để kiểm tra, giám sát quá trình kinh doanh, phát hiện các sai sót và kịp thời chỉnh sửa sao cho hoạt động kinh doanh tuân thủ quy định đảm bảo sinh lời cũng như uy tín, thương hiệu tại các Ngân hàng.
- Các bộ phận tại các Ngân khi tiếp nhận yêu cầu của khách hàng cần thực hiện đúng quy trình nội bộ, nếu phát hiện sai sót lập tức báo cáo đến người có thẩm quyền xem xét và xử lý vì phương trâm trong hoạt động của Ngân hàng là tối đa hóa quyền lợi của khách hàng.
- Thiết nghĩ các Ngân hàng cần chủ động hơn nữa trong việc nâng cấp hệ thống cảnh báo thường xuyên đối với các loại tội phạm công nghệ cao và bảo mật thông tin khách hàng một cách tuyệt đối, không nên để sự việc xẩy ra rồi mới khắc phục và cảnh báo. Đồng thời, các Ngân hàng cần có thông báo đến những địa điểm chấp nhận thẻ khi khách hàng giao dịch, tối thiểu các cửa hàng khi cầm trên tay thẻ thanh toán của khách hàng cũng nên hỏi chủ thẻ thanh toán họ tên đầy đủ, ngày tháng năm sinh, căn cước công dân, mở thẻ tại Chi nhánh Ngân hàng nào… để tránh việc người cầm thẻ thanh toán không phải là chủ thẻ mà là người được hưởng lợi bất chính.
- Khi khách hàng thực hiện gửi tiền tiết kiệm tại Ngân hàng nếu được giao dịch viên Ngân hàng yêu cầu ký trên giấy trắng để xem chữ ký có giống với chữ ký đã đăng ký thì khách hàng cần lưu ý, ký xong thì ghi bên dưới chữ ký (đây là chữ ký mẫu và khoanh tròn vào chữ ký đó của mình) để tránh việc cán bộ Ngân hàng lợi dụng sơ hở lấy chữ ký của khách hàng làm giả hồ sơ chiếm đoạt tiền của khách hàng.
- Đối với các chủ thẻ ATM, các Ngân hàng nên khuyến cáo chủ thẻ thường xuyên thay đổi mật khẩu (mã pin) thường xuyên kiểm tra lịch sử giao dịch nếu có vấn đề gì liên quan tới tài khoản hay phát hiện điều bất thường đối với tài khoản nên báo ngay cho Ngân hàng nơi mở tài khoản biết để cùng xem xét, khắc phục.
