Một tài năng văn võ lừng danh: “HÙM XÁM ĐƯỜNG 4” VỀ TRỜI!

HỘI NHẬP|| Ông là Đặng Văn Việt trung đoàn trưởng Trung đoàn 174 đã từ trần ngày 25/9/2021, hưởng thọ 102 tuổi. Ông có cuộc đời bi hùng và trở thành giai thoại. Hầu hết các tướng lĩnh còn sống hiện nay đều là lính của ông trước đây. Sau những thăng trầm kinh khủng, ông vẫn sống lạc quan trở thành nhà văn dịch giả nổi tiếng.

Đặng Văn Việt SN 1920, người làng Nho Lâm, Diễn Châu, Nghệ An trong 1 gia đình danh giá. Tổ tiên ông là danh tướng Đặng Tất, Đặng Dung; ông nội là Hoàng giáp Đặng Văn Thụy (khoa 1904), từng làm Tế tửu Quốc tử Giám. Bà nội là con gái Đại học sĩ Cao Xuân Dục. Cha là Phó bảng Đặng Văn Hướng (khoa 1919), Tham tri Bộ Hình rồi Tổng đốc Nghệ An (thuộc Chính phủ Trần Trọng Kim). Từ năm 1947, Chủ tịch Hồ Chí Minh giao ông làm Quốc vụ khanh đặc trách ở 3 tỉnh Thanh- Nghệ - Tĩnh.

Mẹ của ông Đặng Văn Việt là bà Hoàng Thị Hiến, con gái đầu của cụ Hoàng Đạo Phương, cụ Phương là anh ruột học giả Hoàng Đạo Thúy. Hai người dì đều lấy những nhân vật nổi tiếng như bà Hoàng Thị Hảo lấy ông Trịnh Văn Bính (từng giữ chức Thứ trưởng Bộ Tài chính) hay bà Hoàng Thị Minh Hồ lấy thương gia Trịnh Văn Bô, chủ ngôi nhà 48 Hàng Ngang, nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh viết bản Tuyên ngôn độc lập.

Ông Đặng Văn Việt là một trung tá - trung đoàn trưởng một trong 3 trung đoàn chủ lực đầu tiên của QĐNDVN. Ông từng được người Pháp mệnh danh là "Hùm xám đường 4" do trong Chiến dịch Biên giới 1950, bắt sống cả hai chỉ huy binh đoàn Pháp M. Lepage và P. Charton.

Đầu năm 1954, gia đình ông trở thành nạn nhân của cuộc cải cách ruộng đất. Cụ Đặng Văn Hướng bị đấu tố mặc dù chưa có lệnh nào của CT Hồ Chí Minh bãi chức Quốc vụ khanh Gia đình ông ly tán khắp nơi. Bản thân Đặng Văn Việt bị rời khỏi chức vụ, xuống làm Trưởng phòng ở Trường LQVN đóng tại Trung Quốc. Năm 1960, ông xuất ngũ, làm Cục phó ngành Thủy sản đến khi nghỉ hưu.

Sau khi về hưu, có lúc ông phải đạp xe đưa bánh kẹo kiếm sống. Dù vậy, với nền tảng giáo dục của gia đình, ông tiếp tục tự học thêm bằng kỹ sư và tiếng Pháp, tiếng Anh, chữ Latin và chữ Hy Lạp cổ. Từ năm 1985, ông bước vào sự nghiệp văn chương, đã viết và dịch nhiều hồi ký liên quan đến con đường số 4 lịch sử. Đặc biệt cuôn "Đường số 4 rực lửa", được tặng giải thưởng cao nhất của Ủy ban LH VH NT VN. Hồi ký được Đại tướng Võ Nguyên Giáp và Đại tướng Hoàng Văn Thái viết lời giới thiệu.

Sau năm 1954, hầu hết người thân trong gia đình ông hoặc đã chết hoặc ra nước ngoài. Người chị là Đặng Thị Lý- vợ của Thủ tướng VNCH Phan Huy Quát; các em Đặng Thị Tâm, GS tại Illinois, Đặng Văn Kỳ GS ở Polytechnique (Pháp) và bà chị gái sống ở Sydney (Úc).

Xin kính cẩn vĩnh biệt ông.

25 tuổi – Khi CMT8 nổ ra, ông Đặng Văn Việt cùng với Cao Pha (sau này là Thiếu tướng) xung phong nhận nhiệm vụ treo cờ cách mạng trên Kỳ đài Ngọ Môn Huế trước 120 họng súng của triều đình nhà Nguyễn. Điều gì khiến cho ông là sinh viên ngành Y tại Đại học Đông Dương danh giá, một tay chơi tenis, đua xe đạp, nhảy đầm có tiếng từ những năm 1940… đẹp trai, tài hoa và con nhà quyền thế nhưng quyết định bỏ lại tất cả để đi theo cách mạng là điều phải có thời gian để tìm hiểu.